De mens achter ‘de gevoelens van eenzaamheid’. De kans dat je als mens met eenzaamheid te maken krijgt is groot, namelijk 49%.
Op school leren we helaas niets over gevoelens van eenzaamheid, terwijl heel veel jonge mensen er dan al mee te maken krijgen. Denk maar aan pesten. Iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken. We verliezen allemaal dierbaren. We ontmoeten allemaal wel eens mensen die ons kwetsen. We maken allemaal veranderingen in ons leven mee waarvan je misschien denkt dat het niets met je doet en/of er niet zo heel veel verandert. Maar ondertussen………..
Denk bijvoorbeeld maar eens aan: een relatie krijgen, gaan samenwonen/trouwen, gezinsuitbreiding krijgen, verbreken van een relatie, verhuizing of verhuizing van een vriend(in), pensionering, promotie of ontslag, verandering van baan, afstuderen, scheiding, ongeluk met invaliditeit of ernstige ziekte, plotselinge vermindering van het inkomen, feestdagen, plotselinge verandering van het uiterlijk (gewicht, verminking). Allemaal redenen waar je dagelijkse routine door onderbroken wordt en je je even heel eenzaam kunt voelen.
In 2022 gaf 49% van de volwassen bevolking (18 jaar en ouder) aan eenzaam te zijn. Van de volwassen bevolking is 34% matig eenzaam en 14% voelt zich sterk eenzaam.
Eenzaamheid komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, maar bij sterke eenzaamheid zijn er nauwelijks verschillen. Eenzaamheid is vastgesteld met de eenzaamheidsschaal.
Per GGD (Gemeentelijke of Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst)-regio varieert het percentage van 43,0 tot 58,1%. Per gemeente varieert het percentage van 30,2 tot 59,4%.
Eenzaamheid kent geen leeftijd
Zoals je hierboven al kunt zien, kent eenzaamheid geen leeftijd. Eenzaamheid kent ook geen geaardheid, kleur, rijkdom of armoe. Ieder mens krijgt er mee te maken. Daarom wordt het tijd dat we eens gaan ‘omdenken’. Wie is iemand, welk mens zit er achter die gevoelens van eenzaamheid, in plaats van iemand te bestempelen als zielig. Mensen die last hebben van eenzaamheid zijn dat zeker niet! Het wordt tijd dat we gevoelens van eenzaamheid anders gaan zien. Niet als iets vreselijks, maar als iets normaals.
Na een verandering in je leven -groot, klein, ingrijpend of minder ingrijpend, is het heel normaal dat je een poosje van slag af bent. Dat voelt vaak als leeg, in de steek gelaten, buitengesloten, niet serieus genomen worden, afgesneden van de buitenwereld, bedenk het zelf maar. Vaak ontstaat er een angstig gevoel in nieuwe, onbekende omstandigheden. Je veilige, dagelijkse patronen zijn doorbroken, dat maakt vaak onzeker.
Veranderingen gaan ons hele leven door. Daarom weten we ook allemaal over welk gevoel ik het heb. Mogelijk herken je deze gevoelens alleen niet zozeer als gevoelens van eenzaamheid.
In deze video wordt haarfijn uitgelegd wat gevoelens van eenzaamheid zijn, hoe ze ontstaan en dat het een gevoel is dat bij het leven hoort >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
Hoe wil jij behandeld worden als je je eenzaam voelt?
Hoe wil jij behandeld worden als je je zo voelt? Wat wil je dat iemand anders doet als jij je zo voelt? Waar heb je behoefte aan als je je zo voelt? Waarom zijn jouw behoeftes toch zo anders dan wat de buitenwacht denkt dat je nodig hebt?
Dat komt vaak door onwetendheid. Iemand anders kan namelijk niet weten dat jij last hebt van gevoelens van eenzaamheid als jij dat niet kenbaar maakt. Iemand anders kan niet aan het puntje van je neus zien wat jij nodig hebt. Ook weten heel veel mensen niet hoe ze moeten reageren of wat ze kunnen doen als je het wèl kenbaar maakt. Bijna niemand is daarvoor opgeleid. Daarom worden er vaak evenementen aangeboden waar je helemaal niet op zit te wachten als je je rot voelt. Laat staan dat je daar (alleen) naar toe durft te gaan. Lief hoor dat er van allerlei afleiding georganiseerd wordt. Het gaat alleen iemands eenzaamheid niet oplossen.
Praat ook niet over ‘de eenzamen’. Stigmatiseer het gevoel dat normaal is en bij het leven hoort niet. Luister goed naar iemand. Luister goed naar wat iemand wil, naar wat iemand voelt, hoe iemand zich voelt en wat iemands behoeften zijn, wat voor hen belangrijk is en waarmee ze ertoe willen doen. Vraag aan iemand mee te helpen zover ze kunnen. Wat voor hen zinvol is te doen. Sluit ze niet buiten, zij zijn ook een onderdeel van de maatschappij. Maak contact, een wederkerig contact.
‘Anders denken, leidt tot anders kijken, anders kijken, leidt tot anders doen’.
De mens en een eenzaam brein
In de video die je hierboven kunt zien, wordt al heel duidelijk uitgelegd wat gevoelens van eenzaamheid met een mens kunnen doen.
Eenzaamheid leidt tot veranderingen in het brein. Dat begint op het moment dat iemand zich eenzaam voelt. Daarom is het ook zaak niet te lang te wachten met het (opnieuw) aangaan onderhouden van relaties. Lukt dat niet, dan blijft eenzaamheid bestaan en dat leidt tot een zogenaamd eenzaam brein. Dat houdt in dat het brein is aangepast aan de situatie van eenzaamheid, met minder cognitieve mogelijkheden als gevolg. Die situatie maakt dat het leren oplossen van eenzaamheid niet zonder meer zal lukken, het leren zelf gaat namelijk minder goed.
Wie dat signaal van de hersenen negeert, en geen goede relaties met anderen aangaat, loopt het risico de noodzakelijke verbondenheid met anderen te missen. Maar zeker ook een feit is, dat diezelfde hersenen zich anders blijven gedragen, zolang die noodzakelijke verbondenheid er niet is. Die veranderde hersenen maken vervolgens een veranderd mens van je. De gevolgen van eenzaamheid zijn niet te onderschatten. Mensen die zich langdurig eenzaam voelen zijn cynischer, wantrouwiger, staan minder open voor nieuwe dingen in het leven, en zijn ongezonder. De gevolgen van eenzaamheid op het functioneren van je hersenen mag je niet uitvlakken (bron: Faktor5).
Ook in de video hieronder legt Erik Scherder meer uit over het effect van eenzaamheid op het brein. Zelf actief blijven heeft een positieve uitwerking op de brein!
De innerlijke mens
De mens heeft een binnenste, gemoed, hart, psyche, wezen, zelf, ziel. We zijn gewend om veranderingen en de oorzaken van ons gevoel buiten onszelf te zoeken, in plaats van binnenin, bij ons zelf.
Als je je eenzaam voelt, ben jij echter zelf de hoofdrolspeler. Jíj alleen kan die verandering in je leven teweegbrengen door binnenin jezelf te beginnen met veranderen, anders met dingen om te gaan waar je geen invloed op hebt. Best lastig, want het afleren van oude patronen, is moeilijker dan het aanleren van nieuwe patronen. Onderzoek wat voor jou een fijne manier is om de patronen te (door)breken. Gewoon proberen. Net als Pippi Langkous zei: “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan”. Dus, gewoon doen! Denk aan wat Eric Scherder net zei!
Het blijven prikkelen van de geest en zintuigen is voor ieder mens van levensbelang. Door jezelf nieuwsgierig op te stellen, open te staan voor nieuwe dingen en nieuwe mensen, ontstaat er vaak vanzelf een wederkerig contact. Komt iemand vanzelf wel met verhalen. Stel vragen. Dan kun je ontdekken of iemand bij je past. Of iemand ook jouw belangrijkste waarden deelt. Waarden vormen de basis van je leven.
Als mensen iets anders in het leven belangrijk vinden dan jij, hebben ze mogelijk heel andere waarden dan jij. Dan willen ze andere dingen dan jij. Iets om zeker bij stil te staan. Als je niet dezelfde waarden deelt, hetzelfde in het leven staat, dan schuurt het meestal al gelijk. Dan is er geen klik. Dan voelt het vaak gelijk al niet goed en zul je op een of andere manier een gemis voelen. Dus ga voor jezelf na met welke mensen in jouw leven jouw waarden deelt en wilt delen. Neem afscheid van diegenen waarbij jij je niet goed voelt. Doorzie en doorbreek je oude patronen! Verander je patronen op een manier die jij wilt, die bij jou past.
De mens en het masker
In november 2022 publiceerde ik het artikel ‘Wie ben ik ècht achter mijn masker’? In de buitenwereld laten de meeste mensen zichzelf niet zien. Zij doen zich vaak anders voor dan zij in werkelijkheid zijn. Zij presenteren vaak een gepolijste versie van wie ze ècht zijn. Dat voelt veiliger.
“Niets geeft meer zelfvertrouwen dan een masker”, is een uitspraak van Colette Burgeon, een
Vlaams politica. Het nadeel daarvan is, dat je je altijd in allerlei bochten moet wringen om eventuele sociale afkeuring maar niet te ervaren. Geen greintje van jouw eigenwaard hangt echter af van de acceptatie van jou door een ander.
Het leven is voor niemand van ons gemakkelijk. Je bent echter zelf aan zet. Jij bent de enige die weet wie je bent, waar je nu in het leven staat, hoe tevreden je daarmee bent, wat je anders wil en veranderingen kunt realiseren. Niemand anders kan dat voor je doen. Je kunt wat je wilt!
De mens achter ‘de gevoelens van eenzaamheid’ (2)
Je hebt in de video ‘Eenzaamheid, wat is dat’, ook kunnen zien wat gevoelens van eenzaamheid kunnen doen met een mens en het brein.
Het is erg verleidelijk te denken dat je eenzaamheid kunt zien aan iemand. Of dat je het kunt afleiden uit de huidige situatie van iemand. Of te denken dat je het wel kunt aanvoelen, intuïtief. Ik hoorde laatst ook iemand zeggen: “De eenzaamheid droop ervan af!”
Natuurlijk, er zijn best symptomen die erop kunnen wijzen dat iemand zich eenzaam voelt. Maar somberheid kan bijvoorbeeld ook op iets anders wijzen. En familie om je heen is geen garantie tegen eenzaamheid.
Bedenk eens dat ruim veertig procent van de mensen die je in de loop van de week ziet, last heeft van gevoelens van eenzaamheid. En dat +/- 10% daarvan zich ernstig eenzaam voelt. Statistisch gezien is dat waar. Lees de derde en vierde alinea van dit artikel nog maar eens na. Kun jij dan zien wie dat zijn? Ik niet……….. De vraag is nu hòe je erachter zou kunnen komen.
Een gebogen houding, sombere stem, een beetje alsof ie uit het graf omhoogstijgt, een blik die dof en droevig is…. Voelt iemand zich dan eenzaam? Geen idee. Het kan. Het kan ook zijn dat zo iemand kromloopt van de pijn en zich met moeite door de dag heen worstelt. Of dat iemand net zijn hond na vijftien jaar heeft moeten laten inslapen….. Of…. Zo kun je nog wel even doorgaan.
Een rechte houding, een stem waaruit opgewektheid klinkt, goed verzorgd, vrolijk. Zou je denken dat iemand dan niet eenzaam is? Of erger nog, komt het niet eens bij je op om te denken aan eenzaamheid als je iemand zo ziet?
Hoe weet je zeker of iemand last heeft van eenzaamheid?
Ik wil je uit de droom helpen dat je eenzaamheid zou kunnen zien aan een ander. Je kunt het hooguit vermoeden. Je kunt een heleboel wel zien. Klopt. Je kunt inderdaad zien of iemand een sombere uitstraling heeft. Je kunt inderdaad horen of iemand de hele wereld op de schouders lijkt te voelen als je hem hoort praten. Maar daarmee kun je ongelofelijk in de fout gaan. Op twee manieren:
- Je kunt ten onrechte denken dat iemand zich wel eenzaam zal voelen als dat totaal niet het geval is.
- Je kunt ook ten onrechte denken dat er niets aan de hand is terwijl iemand gebukt gaat onder eenzaamheid.
Dat maakt het proberen te helpen van mensen met gevoelens van eenzaamheid een hachelijke zaak. Want ieder mens krijgt er immers mee te maken. Wanneer kan je wel helpen en wanneer niet. Feitelijk moet je er àltijd op bedacht zijn dat eenzaamheid, of dat nu tijdelijk of chronisch is, een rol in iemands leven kan spelen.
Wat misschien nog wel het allerbelangrijkste is te weten, is dat als iemand het ware stijf staat van eenzaamheid, maar dat zèlf niet zo ervaart, je niet veel kunt doen voor iemand. Als iemand zelf niet aangeeft geholpen te willen worden, kun je niets voor diegene betekenen.
De enige manier is iemand eenvoudig naar zijn of haar gevoel te vragen…………. Hoewel, eenvoudig is dat niet altijd. Maar het is wel de enige manier om erachter te komen. Hoe iemand er ook bij zit, hoe de houding ook is, hoe de stem en het uiterlijk ook zijn, eenzaamheid concluderen uit wat iemand aan de buitenkant laat zien is een riskante zaak.
Daarom is het zo belangrijk dat we eindelijk eens gaan omdenken en gevoelens bespreekbaar maken. Er wordt enorm veel over gezongen in liedjes en over geschreven in boeken. Maar als we zelf gevoelens van eenzaamheid ervaren, duwen we dat nog steeds liever weg dan bespreekbaar te maken. Iemand zal niet gauw toegeven kwetsbaar te zijn. Dan voelen ze zich nóg kwetsbaarder. We willen vooral niet ‘zielig’ gevonden worden. ‘Ik eenzaam, welnee’!
Nog veel ellendiger is het als mensen zich enorm eenzaam voelen, maar niet gehoord en gezien worden. Mensen aan wie je niet kunt zien dat ze opgegeten worden door eenzaamheid. Als ze niet geloofd worden als ze eindelijk wel durven te vertellen dat zij zich eenzaam voelen. Als het wordt afgedaan met een kwinkslag. Of met een ‘ach, uw kinderen komen toch iedere week?’ DAT is pas intens eenzaam.
Wat heb je iemand te bieden?
Bezint eer ge begint. Wat als iemand je inderdaad vertelt zich erg eenzaam voelen. Wat doe je dan? Wie in gesprek gaat met iemand die zegt last te hebben van gevoelens van eenzaamheid, kan bij de ander een bewustwording op gang brengen die schokkend kan zijn. Confronterend en overweldigend.
Dat is niet zo erg, als je dan maar wel weet naar wie je kunt doorverwijzen voor effectieve hulp, bijvoorbeeld een gecertificeerde Specialist Eenzaamheid. Je moet dus wel werkelijk iets te bieden hebben, als je het gesprek aangaat, daadwerkelijke hulp. Dat is niet zonder reden. Als je iemand helpt zich bewust te zijn van een probleem, is het niet zo handig als je geen oplossing te bieden hebt. Vaak is wat iemand je wel vertelt, slechts het topje van de ijsberg.
Alle ideeën die in de richting komen van wat je gesprekspartner al eens geprobeerd heeft, is zinloos. ‘Er op uit gaan’, ‘meer onder de mensen komen’ is geen oplossing voor hun probleem en zij weten dat uit ervaring. Foute hulp aanbieden, schaad je ook nog eens je (vertrouwens)relatie. Elke keer als iemand met klachten van eenzaamheid verkeerde hulp krijgt aangeboden, zal dat leiden tot een teleurstelling. En velen zijn al eerder teleurgesteld omdat eerdere aangeboden hulp hen niet bracht wat ze nodig hadden, namelijk het oplossen van hun eenzaamheid.
Aan eenzaamheid moet je wat doen, zèlf, maar wel mèt de juiste hulp.
