Je eenzaam voelen = last hebben van eenzaamheid
Op dit moment hebben veel mensen last van gevoelens van eenzaamheid. Jong èn oud, alleenstaand, gehuwd, kinderen, geen kinderen, vrienden, geen vrienden, werk, geen werk. Daar zijn ook mensen bij die dagelijks veel digitale contacten hebben. Je kunt een partner hebben en je toch heel ellendig en eenzaam voelen. Je kunt je moederziel alleen voelen, ook al heb je veel digitale contacten.
Eenzaamheid is een situatie. Last van eenzaamheid is het nare gevoel. Het kan zijn dat als je je situatie verandert, dat dan je eenzaamheid verdwijnt.
Eenzaamheid wordt ook vaak beschreven als gevoel van leegte, een gevoel van niet-verbonden zijn met de anderen, met de wereld. Iedereen voelt het wel eens. Dat is heel normaal. Als je leven overhoop ligt door een gebeurtenis die je dagelijkse patronen verstoord, raak je vaak een poosje van slag. Zo’n situatie is dus vaak tijdelijk. Als je je draai weer gevonden hebt, de draad weer oppakt, nieuwe patronen vormt, verdwijnt dat nare gevoel ook weer. Er is een verschil tussen alleen zijn, (tijdelijke) eenzaamheid, langdurige eenzaamheid en sociaal isolement.
Voor de meeste mensen zal daarom ook gelden dat hun gevoelens van eenzaamheid weer verdwijnen als de Corona-crisis voorbij is. Dan is het geen last meer. Ook al wordt het nooit meer zoals het was, de situatie verandert.
Hoe lang duurt het voor die gevoelens weer verdwijnen?
Dat is voor iedereen verschillend. Er zijn mensen die zich tijdens deze crisis niet tot nauwelijks eenzaam hebben gevoeld. Anderen zijn zelf ernstig ziek geweest, hebben een geliefde verloren, hun bedrijf of baan verloren of nog erger, hebben met meerdere van deze situaties tegelijkertijd te maken gehad. Wat er ook is gebeurd, we kunnen de feiten niet meer veranderen, niets meer terugdraaien. We zullen moeten leren omgaan met de gevolgen van die veranderingen.
De kans dat je last krijgt van gevoelens van eenzaamheid is levensgroot. Eigenlijk is dat wel zeker. Het is na al die veranderingen, hoe klein of groot dan ook, niet te voorkomen. Toch is het gevoel van eenzaamheid ook dan vaak tijdelijk, zeker niet leuk, maar over het algemeen wel overheen te komen, ook al heeft dat soms lange(re) tijd nodig. Ook dat is normaal. Je maakt een transitiefase door, de duur ervan is voor iedereen verschillend. Jeannette Rijks van faktor5 schreef er al een artikel over. Zie onderstaande leestip.
Wanneer wordt eenzaamheid dan wel een probleem?
Als je gevoelens van eenzaamheid langer duren dan ongeveer een jaar, wordt het wel een probleem. Je kon dat heel goed zien in de transitiecurve van Hopson, Adams en Scally in het artikel van Jeannette Rijks. Na ongeveer een jaar worden gevoelens van eenzaamheid chronisch en krijg je last van steeds meer mentale en fysieke klachten. Wat langdurige eenzaamheid voel je in je brein en in je lijf.
De belangrijkste veranderingen die langdurige eenzaamheid veroorzaakt zijn deze*:
- Je kunt gezichten niet meer goed beoordelen en denkt dat mensen je slecht gezind zijn. Je wordt achterdochtig en bang en trekt je nog meer terug. Waarom zou je omgaan met mensen die niet leuk zijn?
- Je hormoonhuishouding raakt in de war, waardoor je onder meer geen prettige gevoelens meer krijgt als je met andere mensen omgaat. Als het niet fijn voelt met mensen om te gaan, waarom zou je dat dan doen?
- Je wordt minder slim. Zo’n tien à twaalf IQ punten ga je erop achteruit als je je lang eenzaam voelt. Dat maakt het lastig te bedenken wat je zou kunnen doen om het op te lossen.
Als er sprake is van langdurige eenzaamheid lukt het helaas vaak niet meer er zonder professionele hulp uit te komen. Dr. Erik Scherder heeft al eens uitgelegd hoe de afgifte van cortisol verstoord kan raken als de hippocampus niet goed werkt. Teveel stress leidt tot een overwerkte Hippocampus. Dat zorgt ervoor dat je de controle over je emoties kwijt raakt en gestrest raakt. Bij eenzaamheid gebeurt hetzelfde. Eenzaamheid veroorzaakt ook stress. Langdurige eenzaamheid veroorzaakt dan ook hersenveranderingen. Eenzaamheid en pijn laten dezelfde reacties zien bij hersenonderzoeken. Echt niet iets om te negeren. Niet goed dus om dat te negeren. Door die hersenveranderingen en je eenzame brein raak je gevangen in je eigen cirkeltje.
Wat helpt bij langdurige eenzaamheid?
Allereerst moet je die rouwperiode door. Het heeft totaal geen zin om midden in een periode dat je leven op zijn kop staat alles op alles te zetten er op dat moment van af te komen of je gevoelens weg te duwen.
Verder is ieders verhaal is anders. Wat voor de één helpt, helpt een ander niet. Je terugtrekken achter de TV, smartphone of laptop, (te veel) eten, (te veel) drinken, is allemaal verslavende afleiding. Als je je zo rot voelt, heb je immers helemaal geen zin in andere mensen. Dan zit je liever op in je eentje op de bank. Helaas lost dat allemaal niets op, integendeel!
Last van eenzaamheid aanpakken is dus maatwerk
Aanpak van eenzaamheid moet passen bij de behoefte van de persoon.
- De aanpak moet passen bij de situatie van de persoon.
- De aanpak moet gericht zijn op het vergroten van de zelfwaardering van de persoon.
- De aanpak moet bestaan uit wederzijds gelijkwaardig en herhaald contact.
Het heeft nauwelijks zin iemand ‘van boven opgelegd’ te helpen. De kans dat hiermee een lage zelfwaardering alleen maar wordt bevestigd, is groot. Echte hulp bij eenzaamheid veroorzaakt een verandering in het leven, een verandering van eenzaam naar niet-eenzaam. Dat kan alleen als er voldoende deskundigheid en voldoende tijd wordt geïnvesteerd om dat te bewerkstelligen. Dit zijn geen voldoende, maar wel noodzakelijke factoren. Voor een aanpak met noodzakelijke en voldoende factoren is het belangrijk goed opgeleide deskundige hulp te hebben**.
Als je van je gevoelens van eenzaamheid wil afkomen, is het belangrijk dat je eerst weer goed in je vel en brein komt te zitten, weten wie je precies bent en wat je belangrijk vindt in je leven. Dat is de allereerste stap dus. Je richten op de positieve kant van het leven. Wat vind je het allerbelangrijkste in je leven/werk/gezin/vriendschap/relatie? Wanneer heb je geen last van je probleem/gevoel? Wat zou je helpen om voor elkaar te krijgen wat je graag wilt? En wat nog meer? Wat nog meer….. Waarover ben je zo tevreden in je leven en wil je zeker behouden? Dit zijn maar een paar voorbeelden van vragen waarop iedereen een ander antwoord heeft. Dus alleen jij kan deze vragen beantwoorden in jouw situatie. Iemand anders, wel iemand met kennis van zaken, kan je helpen bij het realiseren van wat je wilt veranderen in je leven. Je kunt het ècht zelf, als je wilt ben ik (of een collega) er om je te begeleiden. Je kunt me ook altijd mailen als je iets wilt vragen.
