Gratis Tips & Adviezen

Er gebeuren wel eens dingen in je leven waardoor een gevoel van eenzaamheid je overvalt en je je afvraagt: “waarom heb ik geen vrienden waarmee ik dit kan delen, delen wat ik ècht voel?” Leuke en minder leuke momenten, vreugde en verdriet. Het overkomt jong en oud, rijk en arm.

Mogelijk heb je wel genoeg sociale contacten, volgers, vrienden op Facebook, Instagram, TikTok, Youtube, Whatsapp, Snapchat, Twitter etc. Maar èchte vrienden? Vrienden die willen geven en kunnen ontvangen, waarvan je weet dat ze er altijd zijn voor je?

Zonder vrienden door het leven

Heel wat mensen moeten het zonder echte vriendschap stellen. Uit onderzoek bleek dat mensen steeds minder echte vrienden hebben, terwijl ze steeds meer sociale contacten hebben.

Echte vriendschap vraagt om betrokkenheid. Een goede vriend voelt zich verantwoordelijk tegenover jou en geeft echt om je, is er altijd voor je. En dat moet natuurlijk van beide kanten komen, wat dus inspanning, investering en actie van allebei vraagt.  Om een goede vriend te vinden, moet je eerst zelf een goede vriend zijn.

Relaties, beëindiging relaties versus vriendschappen

Veel langdurig zieke mensen of mantelzorgers hebben weinig sociaal contact en raken sociaal geïsoleerd. Het ergste voor hen is het voortdurend alleen zijn. Er komt zo goed als niemand langs, behalve de thuishulp en af en toe misschien iemand van de familie. Als je langdurig ziek bent of een drukke mantelzorger bent, val je soms buiten de maatschappij, als je niet goed voor je zelf en/of het onderhouden van contacten met familie en vrienden zorgt.

Maar ook na een overlijden of een scheiding zie je vaak de vrienden die je gezamenlijk met je partner had niet meer. Of als je beste vriendin verhuisd is, kan er een leegte ontstaan in je leven. Alle kleine en grote veranderingen in je leven, verstoren je normale patroon. Eenzaamheid wordt dan vaak de realiteit. Eenzaamheid is een situatie, en is dus op zich niet negatief. Toch wordt eenzaamheid vaak als iets negatiefs gezien, je voelt je machteloos. Het zijn echter de gevolgen van eenzaamheid waar je last van hebt. Eenzaamheid wil alleen maar zeggen dat je (te) weinig contacten van betekenis hebt. Als je dat echt wilt, kan je die situatie veranderen. Je kunt of zélf aan de slag gaan en die eenzaamheid aanpakken, of afhankelijk zijn en blijven van de gunsten en aandacht van anderen. Aanpakken van eenzaamheid is misschien lastig, maar lastig is niet onmogelijk.

Wat ertoe doet is echte vriendschap. Andere mensen maken ons leven de moeite waard. Wel de juiste mensen, dat dan weer wel. Het loont meer de moeite om te investeren in vriendschap, dan in welk ander onderdeel van je leven.

Hoe pak ik die eenzaamheid dan aan?

In het wilde weg contacten aangaan en vrienden maken omdat je denkt dat je daarmee je eenzaamheid oplost, is een vergissing. Het is een illusie te denken dat je weer midden in het leven komt te staan als je zo maar op de bonnefooi gaat netwerken. Wat dan wel?

Voor je nieuwe contacten aangaat en vrienden kunt maken, is het allereerst belangrijk om voor jezelf te weten wat de belangrijkste waarden in jouw leven zijn en of je deze ook terugvindt in je leven. Je waarden zijn de basis voor de omgang met mensen in je leven. Mensen die dezelfde waarden delen en waar je op een ontspannen plezierige manier mee kunt omgaan, kunnen je leven weer leuker maken. Vrienden zijn mensen die voor jou iets betekenen en, net zo belangrijk, voor wie jij iets betekent. De oplossing voor eenzaamheid is niet de hoeveelheid, maar de kwaliteit van de relaties. Sla deze stap niet over. Dit is pas de eerste stap van je aanpak, maar wel de belangrijkste. De eerste stap om straks verbinding te kunnen maken met de mensen die bij jou passen.

Ja maar…… mijn eenzaamheid doet enorm pijn en ik weet niet hoe ik dat kan veranderen

Eenzaamheid is het fysiek ervaren tekort aan patronen van verbinding met andere mensen. Verbinding met een partner of vrienden waar je je diepste gevoelens mee kunt delen. Met andere woorden, eenzaamheid doet letterlijk pijn in je lijf. Voordat je de volgende stappen kunt zetten in het veranderproces, is dan ook het belangrijk dat je eerst meer te weten komt over eenzaamheid, weer beter in je vel komt te zitten, dat je weet wat je belangrijk vindt in het leven, wie je bent en wat je leuk vindt, waar je goed in bent en dat ook jij er toe doet in deze wereld! Dat is best veel, vraagt ook om moed, is ook lastig, maar weer niet onmogelijk! Als je eenzaamheid langer duurt dan ongeveer een jaar, lukt het je mogelijk niet alleen, zoek dan hulp. Met de juiste hulp en jouw inzet kan het je lukken. Je hebt vaak meer veerkracht dan je denkt.

Je eenzaam voelen = last hebben van eenzaamheid

Op dit moment hebben veel mensen last van gevoelens van eenzaamheid. Jong èn oud, alleenstaand, gehuwd, kinderen, geen kinderen, vrienden, geen vrienden, werk, geen werk. Daar zijn ook mensen bij die dagelijks veel digitale contacten hebben. Je kunt een partner hebben en je toch heel ellendig en eenzaam voelen. Je kunt je moederziel alleen voelen, ook al heb je veel digitale contacten.

Eenzaamheid is een situatie. Last van eenzaamheid is het nare gevoel. Het kan zijn dat als je je situatie verandert, dat dan je eenzaamheid verdwijnt.

Eenzaamheid wordt ook vaak beschreven als gevoel van leegte, een gevoel van niet-verbonden zijn met de anderen, met de wereld. Iedereen voelt het wel eens. Dat is heel normaal. Als je leven overhoop ligt door een gebeurtenis die je dagelijkse patronen verstoord, raak je vaak een poosje van slag. Zo’n situatie is dus vaak tijdelijk. Als je je draai weer gevonden hebt, de draad weer oppakt, nieuwe patronen vormt, verdwijnt dat nare gevoel ook weer. Er is een verschil tussen alleen zijn, (tijdelijke) eenzaamheid, langdurige eenzaamheid en sociaal isolement.

Voor de meeste mensen zal daarom ook gelden dat hun gevoelens van eenzaamheid weer verdwijnen als de Corona-crisis voorbij is. Dan is het geen last meer. Ook al wordt het nooit meer zoals het was, de situatie verandert.

Hoe lang duurt het voor die gevoelens weer verdwijnen?

Dat is voor iedereen verschillend. Er zijn mensen die zich tijdens deze crisis niet tot nauwelijks eenzaam hebben gevoeld. Anderen zijn zelf ernstig ziek geweest, hebben een geliefde verloren, hun bedrijf of baan verloren of nog erger, hebben met meerdere van deze situaties tegelijkertijd te maken gehad. Wat er ook is gebeurd, we kunnen de feiten niet meer veranderen, niets meer terugdraaien. We zullen moeten leren omgaan met de gevolgen van die veranderingen.

De kans dat je last krijgt van gevoelens van eenzaamheid is levensgroot. Eigenlijk is dat wel zeker. Het is na al die veranderingen, hoe klein of groot dan ook, niet te voorkomen. Toch is het gevoel van eenzaamheid ook dan vaak tijdelijk, zeker niet leuk, maar over het algemeen wel overheen te komen, ook al heeft dat soms lange(re) tijd nodig. Ook dat is normaal. Je maakt een transitiefase door, de duur ervan is voor iedereen verschillend. Jeannette Rijks van faktor5 schreef er al een artikel over. Zie onderstaande leestip.

Wanneer wordt eenzaamheid dan wel een probleem?

Als je gevoelens van eenzaamheid langer duren dan ongeveer een jaar, wordt het wel een probleem. Je kon dat heel goed zien in de transitiecurve van Hopson, Adams en Scally in het artikel van Jeannette Rijks. Na ongeveer een jaar worden gevoelens van eenzaamheid chronisch en krijg je last van steeds meer mentale en fysieke klachten. Wat langdurige eenzaamheid voel je in je brein en in je lijf.

De belangrijkste veranderingen die langdurige eenzaamheid veroorzaakt zijn deze*:

• Je kunt gezichten niet meer goed beoordelen en denkt dat mensen je slecht gezind zijn. Je wordt achterdochtig en bang en trekt je nog meer terug. Waarom zou je omgaan met mensen die niet leuk zijn?
• Je hormoonhuishouding raakt in de war, waardoor je onder meer geen prettige gevoelens meer krijgt als je met andere mensen omgaat. Als het niet fijn voelt met mensen om te gaan, waarom zou je dat dan doen?
• Je wordt minder slim. Zo’n tien à twaalf IQ punten ga je erop achteruit als je je lang eenzaam voelt. Dat maakt het lastig te bedenken wat je zou kunnen doen om het op te lossen.

Als er sprake is van langdurige eenzaamheid lukt het helaas vaak niet meer er zonder professionele hulp uit te komen. Dr. Erik Scherder heeft al eens uitgelegd hoe de afgifte van cortisol verstoord kan raken als de hippocampus niet goed werkt. Teveel stress leidt tot een overwerkte Hippocampus. Dat zorgt ervoor dat je de controle over je emoties kwijt raakt en gestrest raakt. Bij eenzaamheid gebeurt hetzelfde. Eenzaamheid veroorzaakt ook stress. Langdurige eenzaamheid veroorzaakt dan ook hersenveranderingen. Eenzaamheid en pijn laten dezelfde reacties zien bij hersenonderzoeken. Echt niet iets om te negeren. Niet goed dus om dat te negeren. Door die hersenveranderingen en je eenzame brein raak je gevangen in je eigen cirkeltje.

Wat helpt bij langdurige eenzaamheid?

Allereerst moet je die rouwperiode door. Het heeft totaal geen zin om midden in een periode dat je leven op zijn kop staat alles op alles te zetten er op dat moment van af te komen of je gevoelens weg te duwen.

Verder is ieders verhaal is anders. Wat voor de één helpt, helpt een ander niet. Je terugtrekken achter de TV, smartphone of laptop, (te veel) eten, (te veel) drinken, is allemaal verslavende afleiding. Als je je zo rot voelt, heb je immers helemaal geen zin in andere mensen. Dan zit je liever op in je eentje op de bank. Helaas lost dat allemaal niets op, integendeel!

---

Last van eenzaamheid aanpakken is dus maatwerk

Aanpak van eenzaamheid moet passen bij de behoefte van de persoon.

• De aanpak moet passen bij de situatie van de persoon.
• De aanpak moet gericht zijn op het vergroten van de zelfwaardering van de persoon.
• De aanpak moet bestaan uit wederzijds gelijkwaardig en herhaald contact.

Het heeft nauwelijks zin iemand ‘van boven opgelegd’ te helpen. De kans dat hiermee een lage zelfwaardering alleen maar wordt bevestigd, is groot. Echte hulp bij eenzaamheid veroorzaakt een verandering in het leven, een verandering van eenzaam naar niet-eenzaam. Dat kan alleen als er voldoende deskundigheid en voldoende tijd wordt geïnvesteerd om dat te bewerkstelligen. Dit zijn geen voldoende, maar wel noodzakelijke factoren. Voor een aanpak met noodzakelijke en voldoende factoren is het belangrijk goed opgeleide deskundige hulp te hebben**.

Als je van je gevoelens van eenzaamheid wil afkomen, is het belangrijk dat je eerst weer goed in je vel en brein komt te zitten, weten wie je precies bent en wat je belangrijk vindt in je leven. Dat is de allereerste stap dus. Je richten op de positieve kant van het leven. Wat vind je het allerbelangrijkste in je leven/werk/gezin/vriendschap/relatie? Wanneer heb je geen last van je probleem/gevoel? Wat zou je helpen om voor elkaar te krijgen wat je graag wilt? En wat nog meer? Wat nog meer….. Waarover ben je zo tevreden in je leven en wil je zeker behouden? Dit zijn maar een paar voorbeelden van vragen waarop iedereen een ander antwoord heeft. Dus alleen jij kan deze vragen beantwoorden in jouw situatie. Iemand anders, wel iemand met kennis van zaken, kan je helpen bij het realiseren van wat je wilt veranderen in je leven. Je kunt het ècht zelf, als je wilt ben ik (of een collega) er om je te begeleiden. Je kunt me ook altijd mailen als je iets wilt vragen.

*bron: Faktor5 **bron: Eenzaamheid Informatie Centrum

Op 14 februari was het Valentijnsdag. Een dag waarop geliefden elkaar extra aandacht geven met bijvoorbeeld cadeautjes, bloemen of kaarten.

Voor velen is het hebben van een geliefde en een relatie iets prettigs, liefdevol, vertrouwd en veilig. Voor diegenen die zo’n relatie niet hebben, is het vaak iets waar ze naar verlangen, misschien zelfs wel idealiseren. Een verbintenis waarbij zij zich fijn voelen. Een verbinding met wederzijdse waardering, aandacht, acceptatie en aanraking. Voeg daar nog een aantal componenten aan toe, zoals voldoende inkomen, seksuele intimiteit, plezier, begrip, gezelligheid, misschien een goed uiterlijk. Dit of een soortgelijk plaatje hebben de meeste mensen waarschijnlijk voor ogen als ze op zoek zijn naar hun ideale partner. Een plaatje waarbij er voldoende liefde aanwezig is en blijft om te beloven dat je er voor elkaar zult zijn in voor- èn tegenspoed. Liefde is immers een diepe acceptatie van elkaar. Er is dan sprake van wederzijdse genegenheid en toewijding, je bent elkaar goedgezind en hebt alles voor elkaar over.

Waarom willen we als mens toch zo graag een partner?

Alleen is maar alleen. Dus een perfecte relatie, gebaseerd op de romantische liefde lijkt voor de meesten onder ons het ultieme levensdoel te zijn. Contact, verbondenheid en intimiteit met iemand waar jij je goed bij voelt. Iemand waar je alles mee kunt delen, waar je je veilig bij voelt, jezelf durft te zijn, die je alle aandacht geeft, jou waardeert, accepteert en je nodig heeft. Een mens is immers een sociaal wezen. Zonder zo’n relatie heb je geen verbondenheid met iemand anders. We willen als mens allemaal het gevoel hebben nodig te zijn, geliefd te zijn, te worden gewaardeerd en te worden geaccepteerd.

En dan heb je die ideale partner, die perfecte relatie gevonden, en dan………..? Hoe dan verder? Ben je dan per definitie beter af dan iemand die dat (nog) niet heeft? Of wat gebeurt er als door omstandigheden ergens in de verbinding een breuk ontstaat? Niet echt iets waar je al over nadenkt als je net je perfecte partner gevonden hebt toch?

De belangrijkste redenen waarom zelfs de meest ideale relatie gaat ‘schuren’

Intense verliefdheid en verlangen in een relatie is meestal een periode waarin alles nog nieuw is, je elkaar nog helemaal aan het ontdekken bent. Heerlijk natuurlijk! Het is wel realistisch om eerlijk naar jezelf en de ander te zijn en te beseffen dat dit heerlijke, verliefde gevoel, die vlinders in je buik na verloop van tijd langzaamaan minder worden of op zijn minst ‘gewoon’ worden. Dat het normaal is dat je het ook wel eens niet met elkaar eens bent, boos op elkaar wordt of je elkaar even helemaal niet begrijpt. Dan kijk je met andere ogen naar elkaar, de roze bril gaat af en de verliefdheid is misschien even ver te zoeken.

Logisch, je bent en blijft twee verschillende wezens, met een eigen identiteit. En dat is goed. Je mag en moet zelfs blijven wie je bent. Iedereen is goed zoals hij/zij is. Een beetje geven en nemen kan geen kwaad, een beetje van elkaar leren en naar elkaar toegroeien is prima en ook vaak heel wenselijk. Wat er ook gebeurt, als je van elkaar houdt, je een stevige verbinding hebt, dan accepteer je dat, ook al ben je het niet altijd met elkaar eens. Dan wordt opeens die uitdrukking ook duidelijk…..in voor- en tegenspoed. Want een relatie is niet altijd rozengeur en maneschijn. We hebben als mens allemaal onze mooie momenten en tegenslagen. Momenten dat je je rot voelt en je gevoel met elkaar wilt delen.

Wat nu als je perfecte relatie niet zo perfect blijkt te zijn als je dacht?

Er zijn genoeg mensen die om welke redenen dan ook bij hun partner uiteindelijk toch niet (blijven) vinden wat ze nodig hebben, terwijl ze wel bij elkaar blijven. Dat kan een enorme eenzaamheid met zich meebrengen.

Je kunt je bijvoorbeeld zo voelen doordat je geen liefde kwijt kunt in je relatie. Dat je relatie te oppervlakkig blijft, terwijl jij ‘meer’ wilt. Dat jij diegene bent die gelooft dat een goede relatie er één is van geven en nemen en jij alleen maar blijkt te geven. Of dat je toch je eigen opvattingen niet meer durft te delen omdat je er iedere keer ruzie over krijgt. Je voelt je niet veilig meer. Of dat je partner ziek wordt, niet meer de mens is waar je zo verliefd op werd, misschien van jouw zorgen afhankelijk is geworden. Je een kind verliest en je partner niet over gevoelens wil praten en jij wel. Dat je graag nog eens geknuffeld wil worden, maar je partner alleen nog maar oog heeft voor het werk, auto en zakelijke contacten. Je elkaar niet meer lijkt te begrijpen, je je niet meer gehoord of gezien voelt. Als je je als vrouw alleen maar gewaardeerd voelt omdat je zo goed voor je partner en kinderen zorgt en niet meer om wie je zelf bent. Als je je als man alleen nog maar gewaardeerd voelt omdat je voldoende geld binnen brengt voor de hypotheek en kinderen en niet meer om wie je zelf bent.

Dat alles kan een mens ongelooflijk eenzaam maken.

Hoe kan je omgaan met eenzaamheid binnen je relatie

Wie moppert omdat dromen niet zijn uitgekomen kan die energie beter stoppen in het bouwen aan een andere toekomst. Of zich de ogen uitwrijven en beseffen dat het hier en nu zo slecht nog niet is. Als je niet hebt wat of hoe je het graag wil, zul je op een of andere manier ervoor moeten zorgen dat je het krijgt. Je zult je moeten openstellen voor de ander, aandacht geven, om zelf aandacht te kunnen krijgen. Waardering die ieder mens nodig heeft. Als je je afsluit voor je partner, mis je de positieve aandacht van ander. Als je alleen de schuld geeft aan de ander dat jouw leven niet zo is als je graag wil dat het is, verandert er waarschijnlijk niet veel.

Ook kan het best zijn dat jij wel degelijk aandacht krijgt, maar dat je die aandacht niet meer ziet. Het is zo gewoon, zo’n sleur, zo saai… Als het jouw probleem is, is het aan jou om een oplossing te zoeken. Vernieuw die relatie! Maak het weer spannend. Verzin iets nieuws.

Daarvoor is het wel eerst nodig dat je eerst zelf weet wie je bent, waar je nu staat in het leven, wat je situatie is, wat je belangrijk vindt, hoe tevreden je bent, wat je anders wil en hoe je dat gaat lukken.

Je waarden, je interesses, het kunnen delen met elkaar, dat zijn onder andere belangrijke elementen die mensen verenigen. Het startpunt om elke relatie op te bouwen, vast te houden of verder uit te bouwen.

Waarom het goed is ook zonder partner te kunnen genieten van het leven

Ook al heb je een partner en is je relatie er een waarin je alles kunt delen en je samen veel plezier hebt, is het goed je eigen dingen te blijven doen. Als je alles altijd samendoet, ontstaat er een patroon van alles samendoen. Dat betekent dat je elkaar vreselijk in de weg kunt gaan zitten. Want als de een iets leuk vindt wat de ander niet wil en er dan vervolgens helemaal niets wordt ondernomen, kan er ontevredenheid ontstaan. Ook als er door omstandigheden ergens in de verbinding een breuk ontstaat kan er een probleem optreden. Dan moet je misschien opeens alles weer alleen doen en dat ben je dan niet meer gewend.

Voor sommigen kan het dan ook teleurstellend zijn te merken dat ze er zelf op uit moeten, dingen alleen doen, niet afhankelijk zijn van hun partner. Toch is dat normaal. Het zou ook wel erg veel gevraagd zijn van een mens dat hij of zij in alle behoeften van de ander voorziet toch?!

Wie zichzelf zielig vindt en afhankelijk is van wat een ander toevallig te bieden heeft, plaatst zichzelf al gauw in de rol van slachtoffer. Daarmee maak je het al bijna onmogelijk om een gezonde, wederkerige relatie met iemand aan te gaan. Je zult dan ook steeds weer op nieuw slachtoffer zijn.

Elk mens heeft behoefte aan menselijk contact. Eenzaamheid verlichten door het vinden van een relatie moet echter geen doel op zich zijn. Je kunt hunkeren naar verandering in je leven, maar als je zelf niets onderneemt om er verandering in te brengen, gebeurt er niets.

Wat kun je doen als je je eenzaam blijft voelen in je relatie?

Eenzaamheid is een situatie. Last van eenzaamheid is het nare gevoel. Het kan zijn dat als je je situatie verandert, dat dan je eenzaamheid verdwijnt. Bijvoorbeeld als je een goed gesprek durft aan te gaan met je partner. Maar daarmee ben je zelf nog niet veranderd. En je partner kun je nu eenmaal niet veranderen. Ook de manier waarop je met zo’n eenzame situatie omgaat is dan nog niet veranderd. Je maakt je daardoor enorm kwetsbaar, omdat je die partner blijkbaar werkelijk nodig hebt om je niet eenzaam te voelen. Als je dus echt dat nare gevoel van eenzaam zijn wilt veranderen, zul je jezelf onderhanden moeten nemen. Je zult niet alleen bepaalde gewoontes moeten veranderen, gewoontes die jou in die eenzame situatie houden. Je zult ook moeten ontdekken wat nu precies jouw eigen diepste behoefte is. Besluiten nemen, zodat je de juiste nieuwe gewoontes zult aanleren. Nieuwe gewoontes die ervoor zorgen dat die behoefte van jou ook wordt bevredigd. Laat een ander meer dan de oplossing van jouw probleem zijn…………. Gun jezelf een leuker leven, doorbreek je oude patronen!

Vragen? Stel ze gerust!

Er komt steeds meer aandacht voor het oplossen van eenzaamheid en de aanpak ervan. Eenzaamheid is in de politiek een relatief nieuw thema, waar ook minister Hugo de Jonge (volksgezondheid) en minister Sigrid Kaag nu aandacht voor vragen. Er worden gelden beschikbaar gesteld voor op zich mooie initiatieven zoals kerstkaartenacties, eenmalige huisbezoekjes, maatjesprojecten etc. Enkele krantenkoppen van de laatste tijd zijn bijvoorbeeld:  ‘KIN Makelaars gunt eenzame ouderen een warme kerst’, ‘kerstlunch voor alleenwonende ouderen’, ‘Heeft u een stoel vrij tijdens het kerstdiner?’

De bedoeling van deze en andere meestal eenmalige initiatieven is het oplossen van de eenzaamheid in Nederland.

Deze initiatieven zijn vooral nuttig als preventiemiddel tegen chronische eenzaamheid, ze gaan de al bestaande chronische (langdurige) eenzaamheid echter niet oplossen. Want er is namelijk sprake van een wezenlijk verschil tussen tijdelijke en langdurige eenzaamheid èn de noodzaak van de aanpak ervan. Als er sprake is van langdurige eenzaamheid (langer dan een +/- een jaar) durft iemand over het algemeen helemaal niet naar dit soort bijeenkomsten toe.

Daarom is het goed om eerst te weten waar we het over hebben

Er is namelijk een wezenlijk verschil tussen alleen zijn, sociaal isolement, je eenzaam voelen en je lángdurig eenzaam voelen. Bij alleen wonen en sociaal isolement is er sprake van een situatie. Eenzaamheid en langdurige eenzaamheid zijn een individueel gevoel.

Iemand die alleen is, hóeft zich niet eenzaam te voelen. Iemand met veel vrienden, een partner, kinderen en/of werk kan zich daarentegen enorm eenzaam voelen. En als je je niet kunt losmaken van dat gevoel, kan het je hele leven (blijven) beïnvloeden.

Er zijn mensen die alleen wonen en zich niet eenzaam voelen. Jong, oud, rijk en arm. Alleen wonen is dus géén synoniem voor eenzaamheid. Alleen wonen, kan echter óók betekenen dat je géén of een heel klein netwerk hebt. Dan spreek je wel van een sociaal isolement.

En wat is eenzaamheid nu eigenlijk……..

Eenzaamheid is een signaal van je lijf, net als honger en dorst. Niet méér en niet minder. Je komt iets tekort. Je weet wat te doen. Bij dorst ga je drinken, bij honger ga je eten. Bij eenzaamheid heb je een fysiek tekort aan patronen van verbinding met andere mensen (definitie: Jeannette Rijks). Fysiek omdat je het in je lijf voelt, tekort in patronen van verbinding omdat een eenmalig bezoekje niets oplost. Het gaat om een regelmatig terugkerende verbinding met andere mensen met dezelfde waarden en die ook verbinding met jou willen. Een verbinding van betekenis dus.

Een gevoel van eenzaamheid overkomt ons allemaal, dat hoort bij ons leven. Vooral na een levensgebeurtenis, klein, groot, positief èn negatief. Je vertrouwde patronen worden verstoord. Als je als kind niet mag meespelen, als je je onzeker voelt als puber, als je als student op jezelf gaat wonen, als je moeder wordt, als je kinderen uitvliegen, als je gaat scheiden, je gaat verhuizen, je partner overlijdt, je met pensioen gaat, vul het maar aan.

Meestal is dat gevoel van eenzaamheid dan tijdelijk. Zeker niet leuk, maar er is over het algemeen wel overheen te komen. Je maakt een transitiefase door, de duur daarvan is voor iedereen verschillend. Belangrijk is vooral dat je er over praat met familie, goede vrienden.

Hoe het komt dat langdurige (chronische) eenzaamheid je zo belemmert in het aangaan van sociale contacten

Als je gevoelens van eenzaamheid langer duren dan ongeveer een jaar, wordt het wel een probleem. Dan wordt het chronisch en krijg je steeds meer mentale en fysieke klachten. Er ontstaat ook een hersenverandering. Je komt in een neerwaartse spiraal terecht. Want langdurige eenzaamheid voel je in je brein en in je lijf, het doet iets gemeens met je. Zoals iemand eens zei: eenzaamheid is een monster.

De belangrijkste veranderingen die langdurige eenzaamheid veroorzaakt zijn de volgende:

• Je kunt gezichten bijvoorbeeld niet meer goed beoordelen en denkt dat mensen je slecht gezind zijn. Je wordt achterdochtig, bang en trekt je nog meer terug. Waarom zou je omgaan met mensen die niet leuk zijn? Sociaal isolement ligt hier op de loer……..
• Je hormoonhuishouding raakt in de war, waardoor je onder meer geen prettige gevoelens meer krijgt als je met andere mensen omgaat. Als het niet fijn voelt met mensen om te gaan, waarom zou je dat dan doen? Sociaal isolement ligt hier op de loer…..
• Je IQ gaat zo’n tien à twaalf punten achteruit als je je lang eenzaam voelt. Dat maakt het lastig te bedenken wat je zou kunnen doen om het op te lossen.

Als je dan toch een poging waagt naar zo’n kerstlunch of -diner te gaan, voel je je waarschijnlijk doodongelukkig tussen al die vreemde mensen. En als je het wel gezellig vond, voel je je na afloop zo mogelijk nog eenzamer. Dus deze initiatieven zijn mooi als preventiemiddel, maar niet geschikt voor het oplossen van de gevoelens en de situatie van diegenen die er al langdurig mee te maken hebben.

5 redenen waarom de huidige aanpak de langdurige eenzaamheid niet gaat oplossen

Dit komt omdat:

• eenzaamheid een individueel gevoel is. Jouw gevoel is niet op te lossen door een ander of met geld. Net als anderen jouw problemen niet kunnen oplossen voor je, kunnen zij ook jouw gevoelens van langdurige eenzaamheid niet voor je oplossen. Ook al geeft het kabinet nog zoveel extra geld voor de genoemde initiatieven;
• gevoelens van eenzaamheid ontstaan na een levensgebeurtenis, een grote, kleine, positieve of negatieve verandering in je leven. Levensgebeurtenissen overkomen iedereen, rijk en arm, zijn niet tegen te houden, niet door en voor iemand en ook niet met geld. Dit gaat om tijdelijke eenzaamheid en blijft dus altijd bestaan. Deze hoeft niet ‘bestreden’ te worden, het hoort bij het leven;
• het verwerken van levensgebeurtenissen tijd nodig heeft. Niemand kan deze tijd versnellen. Ook geld kan deze transitiefase niet verkorten. Tijd is niet te koop. De duur van deze (rouw)fase is voor iedereen verschillend;
• activiteiten zoals een kerstdiner voor eenzame ouderen, kerstkaartjes sturen of een (extra) bezoekje vaak eenmalig zijn. Ze zullen zeker zorgen voor wat afleiding, maar ze lossen eenzaamheid echter niet blijvend op en zeker niet de chronische eenzaamheid;
• anderen niet voor jou kunnen oplossen dat jij contact maakt met de mensen die bij jou passen. Alleen jij weet wat je belangrijk vindt in het leven en bij wie je je goed voelt.

Welke aanpak helpt dan wél bij langdurige eenzaamheid?

De aanpak moet:

1. passen bij de behoefte van de persoon;
2. afgestemd zijn op diens situatie;
3. gericht zijn op het vergroten van de zelfwaardering;
4. bestaan uit wederzijds gelijkwaardigheid en herhaald contact.

Of het nu gaat om Sociaal Isolement of Eenzaamheid: Het heeft nauwelijks zin iemand ‘van boven opgelegd’ te helpen. De kans dat hiermee een lage zelfwaardering alleen maar wordt bevestigd, is groot. Iemand moet zelf bereid zijn iets te willen doen aan zijn of haar situatie of hulp vragen. Hulp op maat kan dan uitzicht bieden op een verandering in het leven, een verandering van eenzaam naar niet-eenzaam. Noodzakelijk is dat er voldoende deskundigheid en tijd wordt geïnvesteerd om dat te bewerkstelligen. Voor een kansrijke interventie is het belangrijk goed opgeleide deskundige hulp te hebben, de hulp/begeleiding op het juiste moment aan te bieden en de aanpak op het juiste niveau in te steken.

Wat ís dan het juiste moment en het juiste niveau?

Ik heb het woord ‘transitiefase’ hierboven al eerder genoemd. In onze levensloop zijn er periodes van relatieve rust, van chaos en er zijn ‘overgangsperiodes’, periodes van verandering. Als er een levensgebeurtenis plaatsvindt, leuk of niet leuk, klein of groot, dan doorlopen we verschillende stadia. Deze periode van verandering noemen we transitieperiodes. Er zijn verschillende vormen van ondersteuning bij eenzaamheid die zijn aan te raden in elk van die stadia. Het is dus goed om te weten in welk stadium iemand zich bevindt. Daarvoor moet je verstand hebben van de aanpak van eenzaamheid, weten wat werkt en wat niet, kennis hebben van wat mogelijk is en waar de grenzen van hulp liggen.

Ook de aanpak op het juiste niveau is per persoon verschillend. Een interventie is alleen kansrijk als deze op het juiste niveau toegepast wordt. Als iemand bijvoorbeeld ‘onder de mensen gebracht wordt’, neemt hij/zij zichzelf altijd mee. Er kan ook bijvoorbeeld nog iets in het gedrag moeten veranderen. Of er is sprake van belemmerde overtuigingen die veranderingen tegenhouden. Eenzaamheid en de aanpak ervan is zeer complex. Dat maakt de aanpak ervan een stuk ingewikkelder als de kennis erover ontbreekt.

Wie weten wat er werkt en wat niet?

De Specialisten Eenzaamheid zijn speciaal voor deze aanpak opgeleid en hebben geleerd oplossingsgericht te coachen en effectief te communiceren. De specialisten zijn deskundig op het gebied van eenzaamheid, kunnen zowel adviseren als voorlichten en individuele coaching inzetten binnen een groep door middel van hun cursus Creatief Leven. Ze hebben inzicht in hoe verbinding in het leven een rol speelt en kennen de gezondheidseffecten – op lichaam en geest – van gebrek aan verbinding. Deze specialisten weten als geen ander hoe zij anderen kunnen helpen bij de aanpak van hun eenzaamheid en zich daardoor (weer) gelukkiger kunnen voelen.

De cursus Creatief Leven wordt in het hele land gegeven door gecertificeerde Specialisten Eenzaamheid en is bewezen effectief. Een groepscursus van minimaal 6 deelnemers maximaal 12 deelnemers kost gemiddeld € 400,– per deelnemer (inclusief een werkboek, cursusmateriaal en huur lesruimte). Acht lessen van 2 à 2,5 uur per keer. Voor veel mensen is die € 400,– toch een onoverkomelijke drempel. Hoe mooi zou het zijn als een deel van de beschikbare overheidsgelden gebruikt zou worden voor specifiek de aanpak van langdurige eenzaamheid. En ligt het niet voor de hand dat hier ook de zorgverzekeringen een rol zouden moeten nemen? Al was het maar omdat met de aanpak van chronische eenzaamheid ook veel vervolgschade in de gezondheidssfeer wordt voorkomen.

Wat doet ‘Creatief Leven’?

In tegenstelling tot eenmalige activiteiten is ´Creatief Leven´ een programma dat de noodzakelijke en voldoende voorwaarden biedt voor het zelf leren aanpakken van eenzaamheid.

Globaal zijn de voorwaarden voor het slagen van deze cursus, afgezien van de inhoud van het programma:

• Een groepsverband (biedt hoop, veilige omgeving om te oefenen, stimulerende sfeer)
• Een strakke, gestructureerde aanpak (vast patroon geeft veiligheid, sturing op positiviteit)
• Een deskundige begeleiding (´Specialist Eenzaamheid´, opgeleid bij faktor5)

Vragen? Stel ze gerust!

Of is het juist andersom? Veroorzaakt jouw machteloosheid gevoelens van eenzaamheid bij je?

Vanochtend las ik dat iemand zich zo machteloos voelt omdat zij het zo sneu vindt dat haar dochtertje bijna nooit speelafspraakjes heeft. De moeder zelf heeft geen vrienden of vriendinnen en maakt ook moeilijk contact. Een andere vrouw zag op tegen Moederdag. Ofschoon ze wel kinderen heeft, ziet zij ze al jaren niet. Ook is iemand teleurgesteld omdat de steun en begeleiding die haar was toegezegd weer afhaakt. Weer een ander voelt zich in de steek gelaten door zijn baas als hij geen gehoor vindt wanneer er zich problemen voordoen op zijn werk. En iemand anders krijgt die de mededeling dat zij ernstig ziek is, waardoor ze haar leuke leventje in duigen ziet vallen.

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van tegenslagen die het lot soms voor je in petto heeft. Het leven zit nu eenmaal niet altijd mee. Hoe mooi je leven er nu ook uitziet, morgen kan alles anders zijn.

Wat veroorzaakt dan dat machteloze en eenzame gevoel?

Alle eerder genoemde voorbeelden zijn gebeurtenissen of omstandigheden die je zelf niet in de hand hebt. Je voelt je overgeleverd en hebt geen controle over je lot. En dat gevoel geen controle over je eigen leven te hebben, geeft stress. Het zijn dus niet die onaangename ervaringen zélf die jou een eenzaam gevoel geven, maar veel meer het gevoel er machteloos aan overgeleverd te zijn. Je krijgt het gevoel dat niemand je begrijpt, je niet krijgt wat je verdient en je laat je verlammen door de situatie. Je snapt er bovendien niets van dat een ander dit jou kan aandoen.

Hoe kunnen anderen jou van die gevoelens afhelpen?

Net zoals een chirurg jouw gebroken been niet kan genezen, kan een ander het probleem dat jij ervaart niet oplossen. Hoe graag je ook zou willen, het ligt niet in de macht van andere mensen om jou van jouw gevoelens van onmacht en eenzaamheid af te helpen. Je hebt waarschijnlijk behoefte om je meer gehoord en gezien te worden, dat de ander aan jouw verwachtingen voldoet. Dat andere kindjes wél een speelafspraak met je dochtertje maken, dat je wél meer vrienden en vriendinnen hebt, dat je kinderen wél op Moederdag bij je komen, dat je wél de steun en begeleiding krijgt die je beloofd was, dat je baas je wél helpt als je met vragen of problemen zit en dat je nooit te horen krijgt dat een ernstige ziekte jou overkomt…….

Hoe kun je gelukkig zijn terwijl je allerlei problemen hebt? 

Soms wil je iets oplossen dat niet opgelost kan worden. Dat komt meestal omdat je dan twee dingen door elkaar haalt. Een gebeurtenis en de problemen die als gevolg van die gebeurtenis ontstaan. Er is namelijk een groot verschil tussen de gebeurtenis zelf en de gevolgen ervan. We hebben altijd met andere mensen en tegenslagen in ons leven te maken en soms zitten we opgescheept met mensen of dingen die ons frustreren of ons bang en verdrietig maken.

Als je zelf geen invloed kunt uitoefenen op wat er gebeurt, voel je je vaak machteloos. Iets dat gebeurt, kan je niet meer terugdraaien en een ander kan je immers niet veranderen. Hoe graag je ook wilt dat de situatie verandert, het ligt nu eenmaal niet altijd binnen jouw macht. Je mist de verbondenheid met anderen, dat ervaar je als een naar gevoel, een gevoel dat we eenzaamheid noemen. Kortom, het is lastig om dan toch gelukkig te blijven of weer te worden.

Wat zou je helpen om wel voor elkaar te krijgen wat je wilt?

Natuurlijk bestaan er geen wonderen. Eenzaamheid zal altijd een onderdeel zijn en blijven van je leven. Hoe vervelend het ook is, het hoort bij het leven. Er gebeuren nu eenmaal in ieders leven onvermijdelijke tegenslagen. En tegenslagen verstoren je dagelijkse patroon. Ze halen je uit je ritme, je comfortzone. Ook leuke dingen zoals een nieuwe baan, een verhuizing en gezinsuitbreiding zijn gebeurtenissen waardoor je even uit je evenwicht kunt raken. Alles wordt immers opeens anders.

De kunst is er anders mee te leren omgaan, je te focussen op de positieve dingen, die je ondanks je situatie, nog uit je leven en je contacten haalt. Wat zou er gebeuren als je al die kritiek en stress in je hoofd negeert, als je je negatieve gedachten niet meer serieus neemt.

Wat zou jij vandaag anders dan anders kunnen doen om een positief verschil te maken, je niet meer zo machteloos te voelen. Hoe kan jij ervoor zorgen dat je gaat doen wat je zelf wil? Wat denk je dat er gebeurt als jij het initiatief neemt om contact te zoeken met anderen. Met andere woorden, niet meer afhankelijk te zijn van anderen. Wat is er dan anders en wat doe jij anders en wat doen anderen dan anders.

Wat heb je al gedaan om je huidige situatie te veranderen? Als jij het niet verandert, wie dan wel………

Als je langer dan een jaar last van gevoelens van eenzaamheid hebt, lukt het je vaak niet meer om er alleen uit te komen. Waarom zou je dan nog langer in je eentje blijven worstelen met die gevoelens. Dat is toch niet fijn? En zeker ook niet nodig. Zorg dan dat je deskundige hulp inschakelt. Want hulp vragen is ook een oplossing.

De meeste mensen die over eenzaamheid horen of lezen, denken vaak aan zielige oude mensen. Zelfs de Rijksoverheid slaat samen met maatschappelijke organisaties, gemeenten, bedrijven en ondernemers de handen ineen om eenzaamheid eerder te signaleren en de trend van eenzaamheid onder ouderen (75+) te doorbreken. Daarmee staat de aandacht voor mensen onder de 75 gelijk al op achterstand.

Sta je er als ondernemer en werkgever wel eens bij stil dat ook jouw collega’s, werknemers én klanten te maken kunnen hebben met gevoelens van (langdurige) eenzaamheid? Want niet alleen ouderen van boven de 75 jaar hebben daar namelijk last van!

Meer dan 40% van de volwassen bevolking heeft te vaak last van gevoelens van eenzaamheid. 10% van de volwassen bevolking voelt zich zo ernstig eenzaam dat zij dit als een dagelijkse last ervaren. Cijfers van de Volksgezondheid en zorg maken dat duidelijk. Als je naar de statistieken kijkt bij eenzaamheid naar leeftijd, zie je in de percentages dat eenzaamheid een enorm probleem is en niet alleen van ouderen. En dan zijn er nog niet eens cijfers van eenzaamheid bij jongeren en kinderen beschikbaar. Daar is nog nauwelijks onderzoek naar gedaan.

De voornaamste redenen waarom ook jouw collega’s, werknemers en klanten last van eenzaamheid kunnen hebben

Collega’s, werknemers en klanten zijn allemaal mensen en hebben uiteraard ook hun privéleven. Vaak leef je wel even mee met bijzondere levensgebeurtenissen -als je er al vanaf weet- en daarna gaat de dagelijkse gang van zaken meestal al weer gauw door en voor. Voor de persoon in kwestie heeft zo’n levensgebeurtenis echter veel langer impact. Soms duurt het wel een jaar voor er weer een nieuw ritme en/of patroon ontstaat. De duur van deze transitieperiode is voor iedereen verschillend. Waar gaat het over…….

De geboorte van een eerste kindje, het overlijden van een partner, je (her)trouwt of bent net gescheiden, hebt een nieuwe baan of wordt ontslagen, je bent op jezelf gaan wonen, je kind gaat het huis uit, je bent verhuisd of je hebt ontdekt dat je seksueel anders geaard bent……. Al deze (en vele andere) grote en kleinere gebeurtenissen beïnvloeden niet alleen je leven, maar doen ook van bínnen iets met je.

Al deze enerverende en vaak ook emotionele gebeurtenissen, leuk of niet en al dan niet een eigen keuze, hebben één ding gemeen: je vertrouwde levenspatroon is verstoord en wordt nooit meer hetzelfde!

Bij onplezierige veranderingen is het niet onlogisch dat je je in de war, leeg, onbestemd, of “wat eenzaam” voelt. Maar als je eindelijk hebt waar je al lang van droomde? Je ziet en hoort je kindje lachen, het zien van je nieuwe partner en het horen van haar/zijn stem geeft je kriebels in je buik, je nieuwe en misschien meer verantwoordelijke baan is leuk! Dan is het toch raar dat je daarnaast ook die vervelende vaak onzekere gevoelens kunt hebben? Nee dus! Want met ieder nieuw begin, eindigt er ook iets. Je sluit iets bekends af en moet aan de nieuwe situatie wennen. Dat is normaal! Dit veranderingsproces heeft écht even tijd nodig. Voor de één is dat een paar weken, voor de ander een paar maanden of nog langer.

Belangrijke redenen voor ondernemers en werkgevers om meer stil te staan bij gevoelens van eenzaamheid

Uiteraard staat voorop dat je niemand zo’n rotgevoel gunt. Die onrustige gevoelens bij ingrijpende veranderingen horen echter bij het leven. Op zich dus niets om je als ondernemer of werkgever ongerust over te maken zou je zeggen. Dat klopt inderdaad als je collega’s, werknemers en klanten tenminste niet te lang last hebben van die zorgelijke gevoelens. Want als zij lang last hebben van gevoelens van (langdurige) eenzaamheid, zitten ze niet lekker in hun vel. Het zijn gevoelens die mensen wakker houden. Het heeft invloed onder andere op hun gezondheid, uitgavepatroon, op hun relaties, op hun identiteit.

Mensen die last van deze gevoelens hebben, voelen zich verdrietig, rot en trekken zich steeds meer terug. Zij hebben een verminderd gevoel van grip op hun leven, hebben minder plezier in gezelschap, worden minder besluitvaardig, krijgen een verminderde weerstand, worden sneller ziek en herstellen minder snel. Dit alles heeft uiteraard ook direct dan wel indirect veel gevolgen voor ondernemers en werkgevers.

Collega’s en werknemers die zich zo voelen, kunnen zich minder voor de zaak inzetten, melden zich ziek, zijn er niet bij met hun hoofd, klanten
komen de deur nauwelijks of niet meer uit en geven dus geen geld meer uit etc.

Ook werk- en klantrelaties hebben oprechte aandacht nodig

Elke relatie heeft oprechte aandacht nodig. De relatie met een partner, kinderen, familie en vrienden loopt stuk als er geen tijd voor wordt vrijgemaakt of -waar nodig- voor wordt gevochten. Dit is niet anders in een ondernemers- en klantrelatie. Oprecht, bewust en consequent aan vertrouwen werken, geeft in korte tijd een veel effectiever resultaat, zonder dat het veel extra energie kost.

Wees er van bewust dat ook jouw collega’s, werknemers en klanten last kunnen hebben van (langdurige) eenzaamheid. Als een medewerker of collega zich regelmatig ziek meldt, kan een gebeurtenis in zijn of haar leven wel eens meer impact blijken te hebben dan je denkt. Als een klant op één dag vier keer een boodschapje in jouw zaak komt halen, is het goedemorgen of goedemiddag van de winkelbediende misschien wel het enige contact dat iemand op die dag heeft.

Let dus in je onderneming en/of als werkgever op signalen en gedragsverandering en ga de dialoog aan! Zoek samen naar oplossingen, zorg dat je er bent voor elkaar, maak verbinding, toon oprechte belangstelling, vraag door en voorkom dat je collega’s, werknemers en/of klanten verloren raken. Is er professionele hulp nodig? Zoek dan iemand bij jou in de buurt waar je vragen aan kunt stellen en eventueel naar kunt doorverwijzen.

Laatst las ik een ervaringsverhaal van een jonge meid. Op school werd zij gepest. Zij werd bang voor alles. Als er een groepje mensen op straat stond, liep ze een blokje om. Ze was bang dat ze naar haar zouden kijken, haar zouden uitlachen. Ze zag er niet raar uit of zo, maar het zat in haar hoofd. Ze was bang om mensen te verliezen. En juist daardoor verloor ze ze. 

Ze is nu ouder. Ze heeft haar angsten nu beter onder controle en loopt nu ook gewoon langs zo’n groepje op straat. Desondanks komen bij vlagen de negatieve gevoelens nog bij haar omhoog. Bijvoorbeeld als een vriendin een afspraak afzegt of zo, maar zij voelt zich minder eenzaam dan vroeger.

Waarom dit verhaal me herinnerde aan mijn eigen eenzaamheid als kind

Ikzelf was als kind stil, onzeker en leergierig. Ik was erg rustig en las veel. Ik vond het wel leuk om buiten te spelen (in onze straat reden toen nog nauwelijks auto’s) met wat buurmeisjes. Soms voetballen met buurjongetjes.

Ik vond de basisschool niet echt leuk. Ik had vanaf mijn vijfde jaar een bril en werd nooit gevraagd om mee te doen. Dat maakte me verdrietig. Ik voelde me achteraf gezien, met de kennis van nu, dus buitengesloten, eenzaam.

Mijn vader was thuis de baas, zijn wil was wet. Mijn moeder was ouderwets volgzaam en als grote mensen praatten, moesten kinderen hun mond houden. Verder moest ik naar een school die ik helemaal niet leuk vond. Er viel toen nog weinig te kiezen, je moest gewoon doen wat je vader wilde. Dat maakte me vaak boos en dat ik me niet gezien/gehoord voelde. Op die middelbare school hoorde ik er namelijk ook niet bij. Ik voelde me als puber nog steeds buitengesloten en onzeker door mijn bril en dat straalde ik ook uit.

Wat vroeger een probleem was en nu niet meer

Op een dag besefte ik dat alle mensen die ik tegenkwam een positieve of negatieve invloed op me hadden. De invloed van anderen op mijn leven was enorm. Later besefte ik ook dat je vaak alleen de vervelende dingen onthoudt die je overkomen. Een ander kind dat ‘schele’ tegen je roept als je als vijfjarige voor het eerst met je nieuwe bril de winkel uit loopt. Klasgenootjes die je niet laten meespelen. Kortom, het kan niet alleen je hele dag maar je hele leven verpesten als je niet oppast.

Toen ik zestien werd en zelf wat geld ging verdienen, heb als eerste mijn salaris uitgegeven aan contactlenzen. Die kwamen net op ‘de markt’. Nog niet de beste kwaliteit en het kostte me heel wat doorzettingsvermogen. Maar wat was ik blij en trots! Wat gaf dat me een goed gevoel! Heel langzaam kreeg ik meer zelfvertrouwen en heb ik vervolgens op deze manier mijn tegenslagen in en uit het verleden overwonnen.

Wat de invloed van anderen op jouw leven is

Soms gebeuren er dingen in je leven waar je zelf nauwelijks of geen invloed op hebt. Iets dat heel veel impact heeft. Dat kan van alles zijn, zoals een ongeluk, een ziekte, scheiding, een verhuizing, een nieuwe leidinggevende, de geboorte van een gehandicapt kind, ongewenst kinderloos blijven of juist (ongewenst) zwanger worden, gepest worden, verzin het maar…… Of iets wat er gezegd of gedaan wordt door een ander, wat heel veel impact heeft op je leven.

Uitsluiting om wat of wie je bent, hoe je er uit ziet of wat voor andere reden dan ook, is altijd funest voor ieder mens. Iedereen heeft aandacht, acceptatie en aanraking nodig. Doordat je je buitengesloten voelt, ga je veel dingen om je heen negatiever beoordelen. Je gaat je eenzaam voelen en bent vaak meer geneigd om onverstandige en riskante keuzes te maken en dingen uit te stellen.

Niet de gebeurtenissen in je leven, maar de manier waarop je er zelf mee omgaat, bepalen hoe je je er onder voelt.

Je kunt niet met de hele wereld bevriend zijn!

Als je instemt met iets dat je diep van binnen liever anders ziet, kies je niet voor je eigen geluk. Sterk en onafhankelijk zijn, betekent dat je je eigen geluk kunt vinden en in staat bent gezonde relaties aan te gaan. Je eigen weg volgen, uitgaan van je eigen kracht. Kiezen voor je eigen geluk. Kijken waar je meer van wilt in het leven. Neem bijvoorbeeld afscheid van de mensen die je alleen maar energie kosten, je negatief beïnvloeden. Je kunt niet met de hele wereld bevriend zijn, dus neem daarom afscheid van ze, voorgoed.

Mensen die zich afgewezen, eenzaam of buitengesloten voelen, zijn over het algemeen een minder aardige versie van zichzelf. Langdurige eenzaamheid doet heel wat met een mens. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de aanpak van eenzaamheid. Wel is het belangrijk dat de juiste interventies worden toegepast en dat de aandacht zich niet alleen op ouderen richt. Want zoals uit het bovenstaande blijkt, kunnen ook hele jonge mensen zich al eenzaam voelen. Dat heeft heel veel invloed op de rest van je leven en kan ook later nog veel problemen geven als je er niets mee doet.

Vooral kinderen en jongeren die herhaaldelijk en op verschillende manieren zijn gepest, hebben last van sociale en emotionele problemen, ook op de langere termijn.

Dus denk twee keer na voor je iets negatiefs over of tegen iemand zegt. En andersom, denk ook twee keer na voordat je iemand anders gelooft die iets negatiefs over jou zegt. Je bent goed zoals je bent.