Gratis Tips & Adviezen

De meeste mensen die over eenzaamheid horen of lezen, denken vaak aan zielige oude mensen. Zelfs de Rijksoverheid slaat samen met maatschappelijke organisaties, gemeenten, bedrijven en ondernemers de handen ineen om eenzaamheid eerder te signaleren en de trend van eenzaamheid onder ouderen (75+) te doorbreken. Daarmee staat de aandacht voor mensen onder de 75 gelijk al op achterstand.

Sta je er als ondernemer en werkgever wel eens bij stil dat ook jouw collega’s, werknemers én klanten te maken kunnen hebben met gevoelens van (langdurige) eenzaamheid? Want niet alleen ouderen van boven de 75 jaar hebben daar namelijk last van!

Meer dan 40% van de volwassen bevolking heeft te vaak last van gevoelens van eenzaamheid. 10% van de volwassen bevolking voelt zich zo ernstig eenzaam dat zij dit als een dagelijkse last ervaren. Cijfers van de Volksgezondheid en zorg maken dat duidelijk. Als je naar de statistieken kijkt bij eenzaamheid naar leeftijd, zie je in de percentages dat eenzaamheid een enorm probleem is en niet alleen van ouderen. En dan zijn er nog niet eens cijfers van eenzaamheid bij jongeren en kinderen beschikbaar. Daar is nog nauwelijks onderzoek naar gedaan.

De voornaamste redenen waarom ook jouw collega’s, werknemers en klanten last van eenzaamheid kunnen hebben

Collega’s, werknemers en klanten zijn allemaal mensen en hebben uiteraard ook hun privéleven. Vaak leef je wel even mee met bijzondere levensgebeurtenissen -als je er al vanaf weet- en daarna gaat de dagelijkse gang van zaken meestal al weer gauw door en voor. Voor de persoon in kwestie heeft zo’n levensgebeurtenis echter veel langer impact. Soms duurt het wel een jaar voor er weer een nieuw ritme en/of patroon ontstaat. De duur van deze transitieperiode is voor iedereen verschillend. Waar gaat het over…….

De geboorte van een eerste kindje, het overlijden van een partner, je (her)trouwt of bent net gescheiden, hebt een nieuwe baan of wordt ontslagen, je bent op jezelf gaan wonen, je kind gaat het huis uit, je bent verhuisd of je hebt ontdekt dat je seksueel anders geaard bent……. Al deze (en vele andere) grote en kleinere gebeurtenissen beïnvloeden niet alleen je leven, maar doen ook van bínnen iets met je.

Al deze enerverende en vaak ook emotionele gebeurtenissen, leuk of niet en al dan niet een eigen keuze, hebben één ding gemeen: je vertrouwde levenspatroon is verstoord en wordt nooit meer hetzelfde!

Bij onplezierige veranderingen is het niet onlogisch dat je je in de war, leeg, onbestemd, of “wat eenzaam” voelt. Maar als je eindelijk hebt waar je al lang van droomde? Je ziet en hoort je kindje lachen, het zien van je nieuwe partner en het horen van haar/zijn stem geeft je kriebels in je buik, je nieuwe en misschien meer verantwoordelijke baan is leuk! Dan is het toch raar dat je daarnaast ook die vervelende vaak onzekere gevoelens kunt hebben? Nee dus! Want met ieder nieuw begin, eindigt er ook iets. Je sluit iets bekends af en moet aan de nieuwe situatie wennen. Dat is normaal! Dit veranderingsproces heeft écht even tijd nodig. Voor de één is dat een paar weken, voor de ander een paar maanden of nog langer.

Belangrijke redenen voor ondernemers en werkgevers om meer stil te staan bij gevoelens van eenzaamheid

Uiteraard staat voorop dat je niemand zo’n rotgevoel gunt. Die onrustige gevoelens bij ingrijpende veranderingen horen echter bij het leven. Op zich dus niets om je als ondernemer of werkgever ongerust over te maken zou je zeggen. Dat klopt inderdaad als je collega’s, werknemers en klanten tenminste niet te lang last hebben van die zorgelijke gevoelens. Want als zij lang last hebben van gevoelens van (langdurige) eenzaamheid, zitten ze niet lekker in hun vel. Het zijn gevoelens die mensen wakker houden. Het heeft invloed onder andere op hun gezondheid, uitgavepatroon, op hun relaties, op hun identiteit.

Mensen die last van deze gevoelens hebben, voelen zich verdrietig, rot en trekken zich steeds meer terug. Zij hebben een verminderd gevoel van grip op hun leven, hebben minder plezier in gezelschap, worden minder besluitvaardig, krijgen een verminderde weerstand, worden sneller ziek en herstellen minder snel. Dit alles heeft uiteraard ook direct dan wel indirect veel gevolgen voor ondernemers en werkgevers.

Collega’s en werknemers die zich zo voelen, kunnen zich minder voor de zaak inzetten, melden zich ziek, zijn er niet bij met hun hoofd, klanten
komen de deur nauwelijks of niet meer uit en geven dus geen geld meer uit etc.

Ook werk- en klantrelaties hebben oprechte aandacht nodig

Elke relatie heeft oprechte aandacht nodig. De relatie met een partner, kinderen, familie en vrienden loopt stuk als er geen tijd voor wordt vrijgemaakt of -waar nodig- voor wordt gevochten. Dit is niet anders in een ondernemers- en klantrelatie. Oprecht, bewust en consequent aan vertrouwen werken, geeft in korte tijd een veel effectiever resultaat, zonder dat het veel extra energie kost.

Wees er van bewust dat ook jouw collega’s, werknemers en klanten last kunnen hebben van (langdurige) eenzaamheid. Als een medewerker of collega zich regelmatig ziek meldt, kan een gebeurtenis in zijn of haar leven wel eens meer impact blijken te hebben dan je denkt. Als een klant op één dag vier keer een boodschapje in jouw zaak komt halen, is het goedemorgen of goedemiddag van de winkelbediende misschien wel het enige contact dat iemand op die dag heeft.

Let dus in je onderneming en/of als werkgever op signalen en gedragsverandering en ga de dialoog aan! Zoek samen naar oplossingen, zorg dat je er bent voor elkaar, maak verbinding, toon oprechte belangstelling, vraag door en voorkom dat je collega’s, werknemers en/of klanten verloren raken. Is er professionele hulp nodig? Zoek dan iemand bij jou in de buurt waar je vragen aan kunt stellen en eventueel naar kunt doorverwijzen.

Laatst las ik een ervaringsverhaal van een jonge meid. Op school werd zij gepest. Zij werd bang voor alles. Als er een groepje mensen op straat stond, liep ze een blokje om. Ze was bang dat ze naar haar zouden kijken, haar zouden uitlachen. Ze zag er niet raar uit of zo, maar het zat in haar hoofd. Ze was bang om mensen te verliezen. En juist daardoor verloor ze ze. 

Ze is nu ouder. Ze heeft haar angsten nu beter onder controle en loopt nu ook gewoon langs zo’n groepje op straat. Desondanks komen bij vlagen de negatieve gevoelens nog bij haar omhoog. Bijvoorbeeld als een vriendin een afspraak afzegt of zo, maar zij voelt zich minder eenzaam dan vroeger.

Waarom dit verhaal me herinnerde aan mijn eigen eenzaamheid als kind

Ikzelf was als kind stil, onzeker en leergierig. Ik was erg rustig en las veel. Ik vond het wel leuk om buiten te spelen (in onze straat reden toen nog nauwelijks auto’s) met wat buurmeisjes. Soms voetballen met buurjongetjes.

Ik vond de basisschool niet echt leuk. Ik had vanaf mijn vijfde jaar een bril en werd nooit gevraagd om mee te doen. Dat maakte me verdrietig. Ik voelde me achteraf gezien, met de kennis van nu, dus buitengesloten, eenzaam.

Mijn vader was thuis de baas, zijn wil was wet. Mijn moeder was ouderwets volgzaam en als grote mensen praatten, moesten kinderen hun mond houden. Verder moest ik naar een school die ik helemaal niet leuk vond. Er viel toen nog weinig te kiezen, je moest gewoon doen wat je vader wilde. Dat maakte me vaak boos en dat ik me niet gezien/gehoord voelde. Op die middelbare school hoorde ik er namelijk ook niet bij. Ik voelde me als puber nog steeds buitengesloten en onzeker door mijn bril en dat straalde ik ook uit.

Wat vroeger een probleem was en nu niet meer

Op een dag besefte ik dat alle mensen die ik tegenkwam een positieve of negatieve invloed op me hadden. De invloed van anderen op mijn leven was enorm. Later besefte ik ook dat je vaak alleen de vervelende dingen onthoudt die je overkomen. Een ander kind dat ‘schele’ tegen je roept als je als vijfjarige voor het eerst met je nieuwe bril de winkel uit loopt. Klasgenootjes die je niet laten meespelen. Kortom, het kan niet alleen je hele dag maar je hele leven verpesten als je niet oppast.

Toen ik zestien werd en zelf wat geld ging verdienen, heb als eerste mijn salaris uitgegeven aan contactlenzen. Die kwamen net op ‘de markt’. Nog niet de beste kwaliteit en het kostte me heel wat doorzettingsvermogen. Maar wat was ik blij en trots! Wat gaf dat me een goed gevoel! Heel langzaam kreeg ik meer zelfvertrouwen en heb ik vervolgens op deze manier mijn tegenslagen in en uit het verleden overwonnen.

Wat de invloed van anderen op jouw leven is

Soms gebeuren er dingen in je leven waar je zelf nauwelijks of geen invloed op hebt. Iets dat heel veel impact heeft. Dat kan van alles zijn, zoals een ongeluk, een ziekte, scheiding, een verhuizing, een nieuwe leidinggevende, de geboorte van een gehandicapt kind, ongewenst kinderloos blijven of juist (ongewenst) zwanger worden, gepest worden, verzin het maar…… Of iets wat er gezegd of gedaan wordt door een ander, wat heel veel impact heeft op je leven.

Uitsluiting om wat of wie je bent, hoe je er uit ziet of wat voor andere reden dan ook, is altijd funest voor ieder mens. Iedereen heeft aandacht, acceptatie en aanraking nodig. Doordat je je buitengesloten voelt, ga je veel dingen om je heen negatiever beoordelen. Je gaat je eenzaam voelen en bent vaak meer geneigd om onverstandige en riskante keuzes te maken en dingen uit te stellen.

Niet de gebeurtenissen in je leven, maar de manier waarop je er zelf mee omgaat, bepalen hoe je je er onder voelt.

Je kunt niet met de hele wereld bevriend zijn!

Als je instemt met iets dat je diep van binnen liever anders ziet, kies je niet voor je eigen geluk. Sterk en onafhankelijk zijn, betekent dat je je eigen geluk kunt vinden en in staat bent gezonde relaties aan te gaan. Je eigen weg volgen, uitgaan van je eigen kracht. Kiezen voor je eigen geluk. Kijken waar je meer van wilt in het leven. Neem bijvoorbeeld afscheid van de mensen die je alleen maar energie kosten, je negatief beïnvloeden. Je kunt niet met de hele wereld bevriend zijn, dus neem daarom afscheid van ze, voorgoed.

Mensen die zich afgewezen, eenzaam of buitengesloten voelen, zijn over het algemeen een minder aardige versie van zichzelf. Langdurige eenzaamheid doet heel wat met een mens. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor de aanpak van eenzaamheid. Wel is het belangrijk dat de juiste interventies worden toegepast en dat de aandacht zich niet alleen op ouderen richt. Want zoals uit het bovenstaande blijkt, kunnen ook hele jonge mensen zich al eenzaam voelen. Dat heeft heel veel invloed op de rest van je leven en kan ook later nog veel problemen geven als je er niets mee doet.

Vooral kinderen en jongeren die herhaaldelijk en op verschillende manieren zijn gepest, hebben last van sociale en emotionele problemen, ook op de langere termijn.

Dus denk twee keer na voor je iets negatiefs over of tegen iemand zegt. En andersom, denk ook twee keer na voordat je iemand anders gelooft die iets negatiefs over jou zegt. Je bent goed zoals je bent.

De wereld verandert, organisaties moeten zich in steeds sneller tempo aanpassen. Het management van een organisatie is in beginsel resultaat- en doelgericht, vastbesloten, besluitvaardig en duidelijk. Te vaak echter lopen managers voor de troepen uit en verliezen ze onbedoeld de verbinding met hun team, waar niet iedereen snel genoeg kan schakelen of meekomen.

Mensen zijn sociale wezens, de meesten van ons houden van voorspelbaarheid en veiligheid, een vertrouwde omgeving. We hechten aan vaste patronen, in het werk, onze sociale omgeving en het dagelijks leven. We zijn ons daar vaak niet van bewust, totdat die patronen worden doorbroken. Het hele leven draait om relaties die binnen patronen worden onderhouden, dus ook in de werksfeer.

Als er dus in de werkomgeving iets verandert, dan heeft dat vaak gevolgen op individueel niveau. Het kan enige tijd een angstig, onzeker, leeg of onbestemd gevoel geven, eenzaamheid ligt op de loer. Op de werkvloer worden die gevoelens nauwelijks onderkend en evenmin besproken, wat ook geldt voor eventuele ontwikkelingen in het privéleven van medewerkers. Het individuele welzijn lijkt vaak van minder belang, met alle negatieve gevolgen van dien.

Wat verandering binnen een organisatie doet met medewerkers

Als er iets negatiefs gebeurt, is het vanzelfsprekend dat men zich een tijdje minder gelukkig, onzeker, in de war, leeg, onbestemd of zelfs eenzaam voelt. Bij een positieve gebeurtenis, bijvoorbeeld een verworven nieuwe positie binnen de organisatie, is dat moeilijker voor te stellen. Maar uiteindelijk doen alle grote en kleinere gebeurtenissen -eigen keus of niet- ook van bínnen iets met iemand. Een vertrouwd patroon wordt verstoord en zal nooit meer hetzelfde zijn!

Met ieder nieuw begin, eindigt er ook iets veiligs en vertrouwds, iets bekends wordt afgesloten en de nieuwe situatie moet wennen. Dit veranderingsproces heeft écht even tijd nodig. Voor de één is dat een paar weken, voor de ander een paar maanden of nog langer. Die vervelende of onzekere gevoelens bij veranderingen horen bij het leven, op zich dus geen reden tot ongerustheid.  Dat is anders als in een veranderde situatie nieuwe, vertrouwd aanvoelende patronen uitblijven en langdurige(r) eenzaamheid zich aandient.

Hoe privéomstandigheden doorwerken in de werkomgeving 

Chronisch eenzame mensen voelen zich verdrietig, zijn niet gelukkig en trekken zich steeds meer terug, dus ook op het werk. Ze verliezen de grip op hun leven, hebben minder plezier in gezelschap, verliezen aan besluitvaardigheid. Hun weerstand vermindert, ze worden sneller ziek en herstellen langzamer. Men voelt zich eenzaam, maar omschrijft het vaak anders, (h)erkent het niet als zodanig. Er is een gevoel van leegte en onbestemdheid, burn-out en depressie liggen op de loer.

Onderzoek toont aan dat 43% van de volwassen bevolking (19 jaar en ouder) zegt zich te vaak eenzaam te voelen. En gemiddeld zo’n 10% voelt zich zelfs ernstig of zeer ernstig eenzaam[1] Chronisch, elke dag. Met alle gevolgen van dien.

Mensen geven het beste van zichzelf als ze gemotiveerd worden of zelfs bevlogen mogen zijn. Om dit in een organisatie te bereiken moeten medewerkers niet alleen de ruimte en het vertrouwen krijgen zich te ontwikkelen, maar moeten ze zich vooral ook gehoord, begrepen en –belangrijker nog- verbonden voelen. Hun welzijn en daarmee de kwaliteit en continuïteit van functioneren, is daarvan in hoge mate afhankelijk.

Ook werkrelaties hebben oprechte aandacht nodig

Organisaties en teams bestaan uit mensen met hun menselijke behoeften, met hun voor- of tegenspoed en met eigen leerpunten. Jammer genoeg bestaat er geen technisch snufje waarmee echte verbinding in de veranderde organisatie, team of persoonlijke werkomgeving “met een druk op de knop” tot stand wordt gebracht. En het is belangrijk te onderkennen dat het psychologische aanpassingsvermogen van de mens nu eenmaal achterloopt op de snelheid waarmee technologische of organisatorische ontwikkelingen zich voltrekken.

Elke relatie heeft oprechte aandacht nodig. De relatie met een partner, kinderen, familie en vrienden loopt dus stuk als er geen tijd voor wordt vrijgemaakt of -waar nodig- voor wordt gevochten. Dit is niet anders in een werkrelatie. Oprecht, bewust en consequent aan vertrouwen werken, geeft in korte tijd een veel effectiever resultaat, zonder dat het extra energie kost. Let dus in een organisatie of team op signalen en gedragsverandering en ga de dialoog aan! Zoek samen naar oplossingen en zorg dat je er bent voor elkaar, toon oprechte belangstelling, vraag door en voorkom dat medewerkers verloren raken in de organisatie en in eenzaamheid vervallen.  

Naschrift

Soms blijven nare gevoelens bij iemand voortduren en lukt het iemand niet zelf aan eenzaamheid te ontkomen. Dan is het fijn dat er goede professionele hulp is, die met de zogenoemde oplossingsgerichte methodiek iemand kan helpen er beter mee om te gaan. Deze methodiek is zeer effectief in zowel werk- als privésituaties. Hier vindt u meer informatie/gecertificeerde hulpverleners.

[1] Cijfers van Volksgezondheidenzorg.info

Aandacht, Acceptatie en Aanraking zijn onze basisbehoeften. We hebben het allemaal nodig. Als we als mens, klein of groot, jong of oud, geen aandacht krijgen, voelen we ons alleen, niet gezien, gehoord,  in de steek gelaten, niet serieus genomen, afgewezen of vul het zelf verder maar in. Onvervulde behoeften zorgen voor negatieve gevoelens.

Als volwassene kunnen we aan een ander vaak wel uitleggen wat onze behoeften zijn. Als we dat niet doen, weten we verstandelijk dat een ander niet kan weten wat je wel en niet wil. Dat vinden we al moeilijk genoeg. Als we als volwassene onze behoeften en gevoelens al niet goed kunnen uiten, hoe moeilijk moet het dan wel niet zijn als je klein en jong(er) bent?!

AANDACHT IS EEN VAN ONZE BASISBEHOEFTEN

Het begint al als we baby zijn. Als een babyhonger heeft, ergens last van heeft of gewoon behoefte aan liefde heeft, trekt hij je aandacht. Praten lukt nog niet, dus is de vraag om aandacht meestal inde vorm van dreinen of huilen.

Ook voor een peuter is het belangrijk te kunnen vertellen wat hij of zij wil of niet wil. Een peuter is nog klein en kan misschien nog niet zo goed uitleggen wat de bedoeling of het probleem is. Logisch toch dat een peuter er niet goed tegen kan als je de hele tijd op je telefoon kijkt en hem geen aandacht geeft. Je peuter wil graag het middelpunt zijn.

Als kinderen wat groter zijn en naar school gaan, hebben ze nog steeds veel zorg, warmte en aandacht nodig. Ze willen hun verhalen kwijt. Soms is het moeilijk voor hen uit te leggen wat er aan de hand is en laten ze alleen maar een gedragsverandering zien. Misschien hebben ze ergens last van of zijn er problemen op school, worden ze gepest. Jonge kinderen hebben veel tijd en aandacht nodig.

En waarom vraagt een puber zoveel aandacht? Weet je nog hoe je zelf was? Misschien wel onzeker, had je puisten, voelde je je lelijk, was je lang en slungelig. Of had je het idee dat niemand je gevoelens, ideeën, wensen serieus nam, werd je daar boos of onzeker over. Kortom kreeg je te weinig serieuze aandacht. Je hebt als puber ook behoefte aan ouders die je steunen bij de plannen die je hebt, bij je dromen. Ouders die van je houden zoals je bent, je niet teleurstellen en niet te veel ‘zeuren’.

En dan opeens ben je achttien en ben je ‘volwassen’. Volgens Wikipedia is een volwassene een individu dat zichzelf in het leven kan redden. Dat wil niet zeggen dat je geen aandacht meer nodig hebt. Misschien juist wel meer dan ooit. Je gaat op eigen benen staan, de weide wereld in. Er verandert veel in je leven. Je gaat bijvoorbeeld als student op jezelf wonen, meestal in een grote stad, een nieuwe omgeving. Dat is natuurlijk fantastisch, maar ook wel even wennen. Je moet nieuwe contacten maken, dus actief aan de slag, anders zit je straks moederziel alleen op je kamer.

Als je je openstelt voor anderen, werkelijke, oprechte aandacht geeft, krijg je terug wat je geeft. Zo ontstaat er een werkelijk contact.

ACCEPTATIE DOOR ANDEREN IS BELANGRIJK VOOR ONS ALS MENS

Acceptatie is ook één van onze basisbehoeften. Iedereen wil er graag bij horen. Maar waarbij dan en waarom?

Wat onze individuele behoefte ook is, ons welbevinden is in gevaar als onze eigen behoefte aan verbondenheid met andere mensen niet is vervuld. Meestal voelen we ons goed in het gezelschap van onze directe familie, goede vrienden en voelen we ons daar ook veilig bij. Het levert ons een vervelend gevoel op als we alleen zijn, er niet bij horen of als we buitengesloten worden. Het gevoel sociaal buitengesloten te zijn, kan ons contact met mensen en ons gedrag belemmeren waar we het meeste waarde aan hechten. Het kan zelfs ons intellectueel functioneren verstoren. Ook zijn we geneigd om ongezonder te gaan leven als we ons niet geaccepteerd voelen.

We willen graag allemaal het gevoel hebben nodig te zijn, gewaardeerden geaccepteerd worden. Het allerbelangrijkste van alles is, dat je alleen een echte band kunt opbouwen met anderen als je jezelf waardeert en accepteert. Als je verbonden wil zijn met anderen in de wereld, heb je echter niet alleen nodig gewaardeerd en geaccepteerd te worden door die anderen. Het vraagt namelijk ook actie van jou zelf. Inspanning van jouw kant om die verbondenheid te realiseren.

Veel mensen cijferen zichzelf en hun verlangens maar weg om geaccepteerd te worden, erbij te horen. Zij gaan dan voorbij aan wat zij zelf belangrijk vinden. Het is belangrijk om jezelf en wat jij belangrijk vindt niet te vergeten. Accepteer en respecteer jezelf en jouw verlangens altijd, ook als je je aanpast aan anderen! Overweeg of de concessies die je doet, het wel waard zijn. En zorg er voor dat je je openstelt voor anderen, anderen aandacht geeft. Dát alles maakt dat jij ook aandacht krijgt, gewaardeerd en geaccepteerd wordt.

TWEE ARMEN OM JE HEEN = AANRAKING

Soms zijn woorden niet nodig en is een knuffel alles wat je nodig hebt. Twee armen om je heen van iemand die om je geeft, je lief heeft. Dat heeft te maken met onze derde basisbehoefte, aanraking.

Ieder mens hunkert naar aanraking, liefde. Strelen, geliefkoosd worden vindt bijna ieder mens fijn. Wel natuurlijk alleen als de aanraking door ons zelf gewenst is.

Lichamelijke uitdrukkingen van verbondenheid zoals omhelzingen en aaien over de rug zorgen ervoor dat de oxytocine niveaus op de plaats waar de aanraking plaatsvindt wordt verhoogd. Dat klinkt allemaal erg ingewikkeld, maar het betekent gewoon dat het knuffelhormoon geactiveerd wordt.

Het knuffelhormoon (oxytocine) staat al lang bekend als een hormoon dat de liefde, sociale verbondenheid en het welbevinden bevordert. Maar uit nieuw onderzoek blijkt dat het hormoon ook emotionele pijn kan veroorzaken (bron: gezondheidsnet). Oxytocine is ook betrokken bij het vijandig reageren naar buitenstaanders.

Als we bijvoorbeeld langdurige eenzaamheid ervaren is de afgifte van oxytocine ontregeld. Langdurige eenzaamheid doet iets gemeens met je. Vaak vind je er niks meer aan om aangeraakt te worden. Of je vindt het zelfs vervelend. Het vermoeden bestaat dat juist die verstoorde oxytocine huishouding ervoor zorgt dat aangeraakt worden en omgaan met anderen je geen plezier oplevert.

Omgaan met anderen levert je dus niet het normale genot of geluk op. Dus waarom zou je het doen? Het kost al moeite genoeg met anderen om te gaan. Het gevolg: je trekt je nog meer terug en de eenzaamheid wordt nog sterker. De vicieuze cirkel (bron: eenzaamheid.info).

We willen allemaal graag dat er iemand is voor ons, ons troost biedt op zijn tijd. Dat iemand ons ondersteunt in moeilijke tijden. Het geeft ons een goed gevoel. Toch is goed om te beseffen dat een ander ons leven niet kan leven, onze wensen, verlangens niet kan raden. Gemis aan liefde en genegenheid, het niet kunnen delen van gevoelens, problemen binnen een relatie en een gemis aan saamhorigheid en wederkerigheid kunnen gevoelens van eenzaamheid, verdriet en machteloosheid veroorzaken. Kom je daarin dus te kort, kom dan in actie, zèlf! En dat betekent alleen maar dat je iets anders moet doen dan je normaal doet. Stap er op af!

Hoewel onderzoeken aantonen dat eenzaamheid wel degelijk leeft bij jongeren en zeker in de studentenwereld, is het nog steeds een gevoelig thema. In de huidige samenleving is dit een onderwerp waarover weinig openlijk wordt gepraat. Wanneer eenzaamheid bijvoorbeeld in de media verschijnt, gaat het vooral over oudere mensen. Als dat het beeld is dat de samenleving heeft over eenzaamheid, is het logisch dat weinig jongeren erover durven te praten.

Het beeld in onze maatschappij is nog steeds dat eenzaamheid iets is waar alleen oudere mensen last van hebben. Zelfs onze minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en viceminister-president, Hugo de Jonge richt zich met hulp alleen op de ouderen. Als je jong(er) bent en je voelt je eenzaam, dan ben je een loser, een zielepoot. Dus houd je als jongere je mond maar.

Dat eenzaamheid alleen voor ouderen en losers is, is echt onzin. Lees maar:

1 – Eenzaamheid hoort bij het leven

Inderdaad, eenzaamheid overkomt ons namelijk allemaal, jong en oud. Iedereen voelt zich af en toe eenzaam. Hoe komt dat dan?

Als mens leven we -normaal gesproken- allemaal in een netwerk van relaties. In dat netwerk zijn we met anderen verbonden. We hebben vrienden, familie, werkrelaties, kennissen, sportclubs, maar ook buren, winkeliers, vrijwilligersclubjes en ga zo maar door. In dat netwerk zijn we met anderen verbonden volgens vaste patronen. Als er iets verandert in je leven, wordt ook dat vaste patroon verbroken.

Als je bijvoorbeeld gaat studeren, ga je meestal verhuizen, op jezelf wonen. Omdat je er naar uit kijkt eindelijk je eigen leven te gaan leiden, sta je er misschien niet zo bij stil dat er dóór die verhuizing veel verandert in je sociale leven. Je ‘oude’ netwerk, de vertrouwde, voorspelbare en veilige omgeving maakt plaats voor het onbekende. Dat is natuurlijk prachtig, maar het betekent wel dat je je even heel eenzaam kunt voelen. Dat is op zich helemaal niet erg en meestal tijdelijk. Een transitie in je leven veroorzaakt dat nu eenmaal. Dat ligt niet aan jou, het is heel normaal!

2 – Wat is eenzaamheid dan eigenlijk precies?

Soms noem je dat wat je voelt anders, bijvoorbeeld leeg, onbestemd, verscheurd, kapot van binnen, waardeloos, buitengesloten of nog anders. Het is in ieder geval een diep ellendig gevoel, dat gevoel dat je er niet bij hoort, dat er niemand voor je is, dat je moederziel alleen op de wereld bent. Je hebt behoefte aan aandacht, een arm om je heen, je wilt geaccepteerd worden.

Als je dat niet hebt, voel je dat in je lijf. Dat klopt, want eenzaamheid is het fysiek ervaren tekort aan patronen van verbinding met andere mensen (Jeannette Rijks). Het is een seintje van je lichaam. Dat seintje zegt: Er klopt iets niet in je verbinding met andere mensen. Je komt iets tekort in je relaties.

Net zoals honger je erop wijst dat je voedsel tekort komt en dorst je erop wijst dat je vocht tekort hebt, wijst eenzaamheid je erop dat je verbondenheid tekort komt. Heb je stevige honger, dan helpt een rijstcracker niet. Ben je uitgedroogd, dan word je niet blij van een borrelglaasje water.
Kortom, eenzaamheid is heel menselijk en een signaal van je lichaam dat je in actie moet komen om je behoefte te vervullen, je behoefte om verbonden te zijn met anderen. Niet meer en niet minder. Mooi hè? Niets om je voor te schamen.

3 – Waarom je er over moet praten

Zoals je hierboven las, is eenzaamheid iets wat ons allemaal overkomt. Niet alleen iets voor ouderen en losers. Niets om je voor te schamen dus. Geen mens wil zich zo beroerd voelen en er alleen mee blijven worstelen, of je nu jong bent of oud. Zonder mensen om je heen waar je je diepste gevoelens mee kunt delen, is het leven vaak ondraaglijk.

We praten weinig over eenzaamheid. Niet met elkaar, niet met onze ouders, familie, of vrienden. Misschien is eenzaamheid wel een groter taboe dan seks. Je houdt het liever voor je. Schaamte, taboe en het ontbreken van een sociaal netwerk maken het lastig om over gevoelens van eenzaamheid te praten. Toch is erover praten de enige manier om een ander te laten weten waarom je je zo rot voelt, je je zo gedraagt als je je gedraagt. Niemand kan aan het puntje van je neus zien wat er aan de hand is.

Juist actie ondernemen en erover praten kan je redding zijn. Eenzaamheid lost niemand anders spontaan voor jou op. Alleen door zelf het initiatief te nemen, kan je eruit komen en je leven weer leuker maken. Praat erover!

4 – Hoe beïnvloedt eenzaamheid je leven?

Gelukkig duren die gevoelens van eenzaamheid voor de meesten slechts tijdelijk. Maar ook tijdelijk kan voor je gevoel veel te lang duren. Hoe lang tijdelijk duurt, is voor iedereen verschillend. Voor de één is dat een paar weken, voor de ander een paar maanden. Als deze gevoelens korter duren dan een maand of twee, accepteer het dan of doe iets wat je vroeger ook deed als afleiding. Besef dat je voor een transitie, een (grote) verandering in je leven echt wel even tijd nodig hebt. Tijd om nieuwe vrienden te maken, te wennen aan je nieuwe omgeving en je nieuwe leven.

Als je gevoelens van eenzaamheid na een half jaar niet over gaan, je echt last krijgt van je ellendige gevoelens, ligt chronische eenzaamheid op de loer. Dat heeft stevige gevolgen voor je brein. Je hersenen veranderen dan zowel in functie als in structuur en je hormoonbalans wordt verstoord.

Gevolg is onder meer dat je het dat niet fijn meer vindt om aangeraakt te worden. Je wordt bang, achterdochtig, cynisch, ervaart anderen als een bedreiging en raakt gestrest. En stress maakt dat je minder goed kunt denken, je toekomst kunt plannen, kunt focussen en beslissingen nemen. Dat maakt onzeker.

Dit alles belemmert je dus in het omgaan met andere mensen.

En alsof het niet al erg genoeg is, eenzaamheid kan ook de onderliggende problematiek zijn van bijvoorbeeld obesitas, depressieve klachten, stress en burn-out. Dit zijn dus de gevolgen van langdurige eenzaamheid bij jong en oud……….

5 – De oplossing……………

Een ding is zeker, in de wereld van de problemen zul je oplossing niet vinden. Ook kan een ander dit probleem, jouw last van gevoelens van eenzaamheid, niet voor je oplossen. Je kunt anderen en je omgeving niet veranderen, wel de manier waarop je met anderen, je omgeving, je gevoelens en gebeurtenissen in je leven omgaat.

Er zijn meerdere manieren om verandering aan te brengen in je leven. De sleutel tot succes ben je altijd zelf. Je kunt een afwachtende houding aannemen tot een ander met een oplossing komt. De vraag is dan wel of het echt de oplossing is die jij wil. Als je het heft in eigen handen neemt, de oplossing uit jezelf komt en je je leven zo inricht zoals jij dat graag wil, verandert alles. Daar heb je de juiste ‘mindset’ voor nodig, oplossingsgericht. Dat is de belangrijkste factor.

Jij bent de belangrijkste sleutel naar je geluk. Wie weet beter dan jij waar je behoefte aan hebt, wat je een goed gevoel geeft? Volg je eigen pad!

Dooddoeners, niet de volgelingen van de duistere tovenaar Voldemort uit de boeken van Harry Potter, maar die van jezelf. Een dooddoener (of machtspreuk) is een nietszeggend argument dat een gesprek van het onderwerp afbrengt, waardoor een verdere gedachtewisseling wordt afgesneden, het dood doet slaan (bron: Wikipedia). Meestal einde gesprek…………..

LEVENSGEBEURTENISSEN

Meestal kabbelt ons dagelijks leven zo’n beetje voort. Toch komt niemand zonder littekens door het leven. We krijgen allemaal ons portie problemen met bijbehorende emoties te verwerken. De één meer dan de ander, dat wel. Al die levensgebeurtenissen zijn feiten en feiten kun je niet veranderen, nooit meer terugdraaien. Het is normaal dat er door een negatieve gebeurtenis emoties bij je loskomen (angst, verbazing, woede, verdriet, schaamte, walging). Dat moet ook, het helpt je als het goed is dingen te verwerken, inzichten te krijgen en nieuwe keuzes te maken. De tijd die je nodig hebt om te verwerken, is per persoon verschillend. Je maakt een rouwproces door, neemt immers afscheid van hoe het eerst was. Je leven verandert structureel door die gebeurtenis, wordt nooit meer hetzelfde, je vaste patronen zijn verstoord, je bent in transitie.

TRANSITIEPERIODE

Je gaat in een transitie een aantal fases door. Je eerste reactie is ‘verdoving’ of opwinding, daarna ongeloof, vergoelijken of ontkennen, onzekerheid, verlies van vertrouwen, verwarring, neerslachtigheid. Deze periode van veranderingen of te wel transitieperiode, duurt gemiddeld een maand of zes à negen. Dat heeft dus tijd nodig. Soms ben je gefrustreerd en geneigd iemand anders de schuld te geven van wat je overkomt. Dat levert je echter niets op. Je moet zelf weer iets zoeken en vinden dat hetgeen je achtergelaten hebt ‘vervangt’. Stap voor stap naar een nieuw begin, een nieuw patroon vormen. Accepteren dat je het gebeurde niet kunt veranderen, een manier vinden om met de situatie te leren omgaan, de mogelijkheden verkennen en uitproberen. Alleen jij weet wanneer de tijd daarvoor rijp is. Op een dag gaat de zon weer schijnen. Dat gebeurt als je je weer langzaam, stap voor stap, gaat richten iets positiefs. Meestal merk je dan gelijk al dat je gevoel verandert.

DOODDOENERS

Soms lukt het iemand niet (meer) om de levensvreugde en spontaniteit terug te krijgen. Vaak wordt de schuld dan gegeven aan anderen, situaties, ‘foute’ relaties etc. Als iemand aangeeft dat het allemaal in jezelf zit en je het allemaal zelf in de hand hebt, komen de dooddoeners komen vaak om de hoek kijken: “Zo ben ik nu eenmaal”, “Dat lukt mij toch nooit”, “Dat heeft toch geen zin”, “Dat werkt toch niet bij mij”, “Daar kan ik echt niets aan doen“, Daar kan ik nu eenmaal niets aan veranderen”, “Iedereen krijgt kansen maar ik niet”, “Daar ben ik te oud voor”.

Herken je dit soort uitspraken? Lees bovenaan deze blog nog eens wat een dooddoener is en laat goed tot je doordringen wat dat met jouw gevoel (en mogelijk dat van iemand anders) doet.

LICHTPUNTJES

Hoe zou het zijn als iemand je dan vraagt: “Hoe zou het voor je zijn als je anders zou zijn?”, “Stel dat je het zou proberen om het wel te doen, hoe zou dat voor jou voelen?”, “Wat geeft jouw leven wel zin?”, “Wat heeft je tot nu toe geholpen om je er door heen te slaan?”, “Als je probleem was opgelost, wat zou er dan anders zijn in je leven? En wat zou jij dan anders doen?”, “Wat deed je in het verleden anders?” “Stel dat je wel kansen zou krijgen, hoe ziet jouw leven er dan uit?”, “Als de situatie blijft zoals het nu is, waar wil je dan toch nog van genieten?”

Voelt dat niet veel fijner? Er is veel om dankbaar voor te zijn. Wat geeft jou (weer) plezier? Waar heb je zelf invloed op? Als je je weer richt op de lichtpuntjes van je leven, op de dingen waarover je tevreden bent, wat er goed is in je leven, vergroot je de kans op een gelukkig gevoel.

Lukt het je niet alleen?

Roep dan gerust hulp in. Zoals de minister van loneliness in Engeland onlangs zei: “Het grootste probleem is niet te praten over iets waar je last van hebt.” Doorbreek het taboe!

Ben je klaar voor de eerstvolgende stap naar je nieuwe toekomst? In mijn vorige blog gaf ik de eerste vijf tips die duidelijk maken wat de voorwaarden zijn waaraan je moet voldoen om eenzaamheid zèlf te kunnen aanpakken. Kon je vier keer JA invullen? Tijd voor de eerstvolgende stap! Misschien wel goed om van te voren even aan te geven, dat met alleen het lezen van de tips en vervolgstappen nog niets oplost. Veranderen is handelen, is doen. Alleen door zèlf echt actie te ondernemen, is het mogelijk je eenzaamheid aan te pakken, er van af te komen. Waarom leg ik zo de nadruk op zèlf actie ondernemen? Hieronder leg ik het uit.

Eindredactie met prinses Laurentien van Oranje – maandag 9 juli 2018
Prinses Laurentien van Oranje staat bekend om haar brede belangstelling en is dagelijks actief om complexe maatschappelijke vraagstukken op de kaart te zetten. Eenzaamheid is zo’n complex vraagstuk. Prachtig dat de prinses aandacht vraagt voor dit thema en daarmee weer een stukje van het taboe om over je eenzaamheid te praten, heeft doorbroken.

“Eenzaamheid doet zo’n pijn”, zei één van de twee dames die zijn geïnterviewd. De ander zei: “Mijn eenzaamheid is dat ik heel veel mensen om me heen heb, maar me nog hartstikke eenzaam voel”.
Zij is leuke jonge vrouw, heeft een geweldige man, vier kinderen, veel vrienden en familie, zij voelt zich echter wel heel eenzaam. Zij verbaast zich er over dat haar eenzaamheid niet gezien wordt. “Je gaat toch niet schreeuwen om aandacht”. “Voor je omgeving wil je je altijd groot houden”. Diep van binnen wil zij wel die aandacht, zegt zij, zij is aan het vechten en vraagt mensen haar niet voorbij te lopen.

Uit de verhalen en de oproep van deze dames, blijkt dat hun verwachting om hun eenzaamheid op te lossen nog steeds bij anderen gelegd wordt.

Je moet echt zèlf de drempel over
Niet anderen moeten de drempel over en naar jou toekomen om je te helpen. Je moet echt zèlf de drempel overstappen en in actie komen. Ook professionele hulp vragen, is actie. Eenzaamheid is iets wat je van binnen voelt, een ander ziet dat niet aan het puntje van je neus. Je moet het zelf aangeven, dus die aandacht juist wèl vragen. Sommigen doen dat door bijvoorbeeld een hulplijn te bellen.
Mensen hebben behoefte aan een luisterend oor. Echt luisteren is voor deze bellers ongelooflijk belangrijk, wordt aangegeven. Natuurlijk is het fijn als je je verhaal kwijt kunt, er iemand naar je luistert.
Maar lost het je eenzaamheid ècht op? Het antwoord daarop is: “Nee”. Sterker nog, hoe vaker je je verhaal vertelt, hoe rotter je je gaat voelen en het levert je niets op. Dus geweldig dat je die drempel over bent gegaan om te vertellen dat je je eenzaam voelt, alleen diegene aan de andere kant van de lijn kan jouw probleem niet voor je oplossen. Je moet een andere drempel over.

Er is niet één simpele oplossing. Als je er alleen niet uit komt, moet je dus in gesprek met iemand die je kan helpen zelf je eenzaamheid aan te pakken. Deze professionele hulp is gericht op zoveel mogelijk zelfstandigheid. Zij helpen je er voor te zorgen dat je eerst weer lekker in je vel en brein zit. Daarna kun je, waarschijnlijk als vanouds, zelf je leven weer inrichten zoals jij het fijn vindt met contacten die bij je passen.

Eenzaamheid aanpakken is maatwerk
Ieders verhaal is anders. Wat voor de één helpt, helpt een ander niet. Daarom moet je dus zèlf de drempel over. De TV, eten, drinken, een dagje uit, al dan niet georganiseerd, is slechts tijdelijke afleiding. Als je je zo rot voelt, heb je helemaal geen zin in andere mensen. Het is belangrijk dat je eerst weer goed in je vel en brein komt te zitten, weten wie je precies bent en wat je belangrijk vindt in je leven. Dat is de allereerste vervolgstap dus. Je richten op de positieve kant van het leven. Wat vind je het allerbelangrijkste in je leven/werk/gezin/vriendschap/relatie? Wanneer heb je geen last van je probleem/gevoel? Wat zou je helpen om voor elkaar te krijgen wat je graag wilt? En wat nog meer? Wat nog meer….. Waarover ben je zo tevreden in je leven en wil je zeker behouden? Dit zijn maar een paar voorbeelden van vragen waarop iedereen een ander antwoord heeft. Dus alleen jij kan deze vragen beantwoorden in jouw situatie. Iemand anders, wel iemand met kennis van zaken, kan je helpen bij het realiseren van wat je wilt veranderen in je leven. Je kunt het ècht zelf, als je wilt ben ik (of een collega) er om je te begeleiden. Je kunt me ook altijd mailen als je iets wilt vragen.

Een ander kan dus veel voor je betekenen, als jij maar zelf die eerstvolgende stap naar je nieuwe toekomst zet.

“Ik kan de deur openen, het is aan jou om naar binnen te gaan”.

Als je niet lekker in je vel en/of brein zit en je (h)erkent dat wat je voelt om eenzaamheid gaat, wil je graag tips hebben en het oplossen. Langdurige eenzaamheid is een complex probleem. Om dat op te lossen, moet je er wel wat voor doen. Ik geef je in deze blog 5 tips waarmee je de eerste stap(pen) kunt maken om je eenzaamheid op te lossen. Als je deze tips leest, snap je waarom een ander jouw probleem niet kan oplossen en je zelf in actie moet komen om eenzaamheid te overwinnen.

1. Herken en erken je gevoel
Als je dagelijkse levenspatroon overhoop ligt door een verandering in je leven, klein, groot, leuk of niet leuk, is het heel normaal dat je je even héél eenzaam kunt voelen. We willen liever geen veranderingen in ons leven, we willen alles graag houden zoals het is. Veranderingen verstoren je veiligheid, voorspelbaarheid en vertrouwdheid immers. Duw je gevoelens niet weg, schaam je je er niet voor, accepteer het gewoon. Veranderingen hebben nu eenmaal heel veel invloed op de rest van je leven en de invulling ervan.

2. Overgangen (transities) hebben tijd nodig
Een mensenleven zit vol met veranderingen en overgangen. Deze zijn niet te vermijden. Het heeft dan ook geen zin je er tegen te verzetten. De duur van de transitieperiode is voor iedereen verschillend. Neem die tijd. Nieuwe situaties die ontstaan na een verandering geven je ook weer nieuwe mogelijkheden. Als je die toelaat, een meer nieuwsgierige houding aanneemt, meer oog krijgt voor de positieve kanten, verdwijnt na een paar maanden meestal je eenzame gevoel ongemerkt. Er ontstaan nieuwe (levens)patronen.

3. Negeer het signaal dat je lijf je geeft niet!
Als je eenzame gevoel langer duurt, ga je je steeds rotter voelen. Je lijf geeft op dat moment een signaal dat je in actie moet komen, net als bij honger en dorst. Als je niet eet en drinkt, gaat het mis met je. Als je je langdurig (> 9 maanden à een jaar) eenzaam voelt en je onderneemt zelf geen actie, ga je zowel fysiek als mentaal hard achteruit. Ook dan laat je gezondheid je in de steek. Alleen jíj voelt wat je gevoel écht met je doet. Niemand anders kan dat voelen of aan het puntje van je neus zien. Zie tip 4.

4. Je moet er iets aan willen doen en/of bereid zijn (professionele) hulp te accepteren
Als langdurige eenzaamheid je in zijn greep krijgt, heeft dat enorm veel gevolgen voor je welbevinden. Deze zijn ook van invloed op je wil:
a. Langdurige last van eenzaamheid zorgt ervoor dat je lastiger beslissingen neemt, minder greep op je toekomst hebt en minder productief bent. Eenzaamheid tast je zelfvertrouwen aan.
b. Eenzaamheid zorgt ervoor dat je sociale signalen minder goed begrijpt en ook minder goed sociale signalen afgeeft. Je sociaal functioneren staat onder druk.
c. Langdurige eenzaamheid veroorzaakt verandering van je brein. Hierdoor voel je je op den duur minder plezierig in het gezelschap van anderen. (Je steeds verder) Terugtrekken is het gevolg.
Eén van de voorwaarden waar je aan moet voldoen om jezelf weer uit die greep van eenzaamheid te kunnen krijgen, is dan ook dat je er zelf uit moet willen komen, eventueel met professionele hulp. Een ander kan wel zeggen dat je in actie moet komen, dat lukt echter alleen maar als je het zelf ook wil.

5. Je moet er iets aan kunnen doen
Als je je langdurig eenzaam voelt, kun je het gevoel hebben dat er toch niets aan te doen is, of dat je voor de oplossing ervan afhankelijk bent van anderen. Als je boven de 90 bent, is dat hoogstwaarschijnlijk waar. Verder zijn er nauwelijks contra-indicaties, behalve misschien dementie, een verstandelijke handicap en zwaar medicijngebruik tegen depressiviteit. Iedereen die leerbaar is, jong én oud, kan eenzaamheid de baas worden. Mét of zonder hulp. Als de eenzaamheid langdurig is geworden, lukt het vaak niet zonder hulp. De oplossing blijft echter: zèlf je eenzaamheid aanpakken, waar nodig met steun en altijd gericht op zoveel mogelijk zelfstandigheid. Maatwerk. Alleen dan werkt het.

Als je dus (h)erkent dat het eenzaamheid is waar je last van hebt (JA/NEE), je er zèlf iets aan wil doen (JA/NEE) en er zèlf iets aan kunt doen (JA/NEE), is er nog één stap aan toe te voegen voordat er werkelijk iets opgelost wordt/kan worden.

De laatste stap is er werkelijk iets aan doen, er zèlf inspanning voor leveren (JA/NEE). Word niet afhankelijk van leuke eenmalige uitjes, koffiebezoekjes etc. Hoe waardevol deze ook zijn, het lost je eenzaamheid niet op. Het is slechts afleiding. Na afloop voel je je zo mogelijk nog eenzamer.

Dit waren de eerste vijf tips die duidelijk maken wat de voorwaarden zijn waaraan je moet voldoen om een (patroon)verstoring in je leven zo te verwerken dat er weer een goed evenwicht kan ontstaan. Kan je vier keer JA invullen, dan pas ben je klaar voor de vervolgstappen. In mijn volgende blog lees je er meer over.