Sociaal isolement is niet het zelfde als eenzaamheid. Sociaal isolement wordt nogal eens verward met eenzaamheid of met alleen zijn. Een kluizenaar kan zielsgelukkig zijn en de druk bezette zakenman met een uitgebreid sociaal netwerk kan zich eenzaam voelen.
Niet iedereen die in een sociaal isolement leeft, wil dit doorbreken. Als ook gevoelens van (langdurige) eenzaamheid een rol spelen, is daar vaak wèl behoefte aan.
Eenzaamheid is een gevoel, sociaal isolement is een situatie. Ook is er een wezenlijk verschil tussen je alleen voelen en alleen zijn. En wie last heeft van eenzaamheid hoeft zeker niet geïsoleerd te zijn.
Sociaal isolement is een situatie waarin een persoon of een kleine groep personen afgezonderd leeft van anderen. Het isolement kan zowel van de persoon zelf uitgegaan zijn als door de omgeving zijn opgelegd (Wikipedia)
Eenzaamheid is het gevoel alleen te zijn, van geïsoleerd te zijn van ‘de anderen’ (Wikipedia)
Eenzaamheid kan wel een sociaal isolement oproepen
- Als je wel verbinding hebt met andere mensen, maar het geen verbinding is die betekenis voor je heeft, kun je het gevoel hebben dat je sociaal geïsoleerd bent en je je eenzaam voelen
- Als je een eetstoornis hebt, kan je je ontzettend eenzaam voelen. Soms kan je het idee hebben dat niemand uit je omgeving je begrijpt. Doordat de eetstoornis zo veel energie van je vergt, en al je aandacht daar naar uitgaat, is het mogelijk dat je in een sociaal isolement terecht komt. Je wilt bovendien liever niet dat anderen zien hoe je met eten omgaat
- Als je je eenzaam voelt, kan je je gaan terugtrekken en kan er een sociaal isolement ontstaan.
- Als je relatie verbroken is, kan je soms minder contacten krijgen, kan je je gaan terugtrekken, kan er sociaal isolement ontstaan, waardoor langdurige eenzaamheid kan ontstaan
- Nieuwe vrienden maken lukt niet als je je ellendig voelt. De meeste mensen die ernstig eenzaam zijn, zullen onder deze omstandigheden geen poging daartoe doen, met een groeiend isolement als gevolg
- Het onaangename gevolg van eenzaamheid is dat we minder responsief zijn, wat weer kan leiden tot nog meer isolement van de eenzame persoon ( Dr. John T. Cacioppo)
- Als we ons eenzaam voelen, blazen we zelfs de kleinste fouten op tot rampformaat in onze gedachten. We dekken ons in tegen kritiek en het nemen van verantwoordelijkheid voor wat er fout is gegaan. Dit complexe gedragspatroon kan er toe leiden dat we nog meer van andere mensen geïsoleerd raken
- Als iemand werkloos wordt, kan dat leiden tot terugtrekking uit sociale relaties en uiteindelijk tot eenzaamheid en sociaal isolement leiden
“Ik eet amper, heb moeite om naar buiten te gaan”
Schematisch zien de verschillen er zo uit:
Eenzaamheid
Sociaal isolement
Subjectief: een gevoel
Objectief: een situatie = meetbaar
Per definitie onprettig
Kan ook als prettig worden ervaren
Sociaal isolement wel of niet doorbreken?
Eenzaamheid en sociaal isolement treft mensen van alle leeftijden en uit alle lagen van de samenleving. Je kunt jezelf afvragen of het in alle situaties mogelijk en gewenst is om een sociaal isolement te doorbreken.
Als iemand er voor kiest, zich prettig voelt in een sociaal isolement en geen last heeft van gevoelens van eenzaamheid, is het doorbreken van die situatie op zich dus onnodig. Dit staat los van het feit dat uit onderzoek blijkt dat alleen wonen een belangrijke veroorzaker is van eenzaamheid en ook nog ongezond is.
Mensen die alleen wonen, leven ook minder lang dan mensen die met andere mensen samenwonen.
Voor iemand die wel last van gevoelens van (langdurige) eenzaamheid heeft, is het vaak wenselijk en belangrijk dat het sociaal isolement wel doorbroken wordt. Er is dan immers sprake van een ongewenste situatie, ongewenste gevoelens.
Sociaal isolement, alleen, eenzaam of chronisch eenzaam?
Zoals uit het bovenstaande al blijkt is er een verschil tussen sociaal isolement en eenzaamheid. Ook is er nog een verschil tussen alleen zijn, eenzaamheid en langdurige eenzaamheid. In de wijze van de aanpak ervan zit ook een verschil.
Eenzaamheid is een gevoel waar mensen van tijd tot tijd mee te maken hebben. Het is een normaal onderdeel van het leven. Het zet ons aan ons te verbinden met anderen. Leren omgaan met eenzaamheid en de juiste verbindingen aangaan met mensen is wezenlijk onderdeel van ons levenslange leerproces.
Niet iedereen lukt het om uit die gevoelens te komen. Eenzaamheid is een groot probleem als mensen er niet in slagen die verbindingen te maken die een gezond patroon van verbondenheid met anderen geven. Dan kan eenzaamheid een blijven onderdeel van het dagelijks leven worden, dan is het chronisch.
Chronische (langdurige) eenzaamheid heeft ernstige gezondheidseffecten, die zowel de persoon als de samenleving raken. De belasting voor de gezondheid, en daarmee ook voor de gezondheidszorg, is te vergelijken met de effecten van roken en drinken samen. Deze aanslag op de gezondheid is reden om zeker chronische / langdurige eenzaamheid aan te pakken.
Wat gebeurt er in je brein bij chronische eenzaamheid?
Chronische eenzaamheid leidt tot veranderingen in je brein, die op hun beurt het normaal sociaal functioneren belemmeren. Deze vicieuze cirkel kan iemand zelf nauwelijks doorbreken; wie zich eenzaam voelt, trekt zich vaak steeds verder terug.
Enkele gevolgen van eenzaamheid:
- Verminderd inschattingsvermogen van (de intenties van) andere mensen: sociale onhandigheid
- Minder plezier in het hebben van contact met anderen door hormonale veranderingen
- Verminderd cognitief functioneren, men kan minder goed beslissingen nemen door stress
- Lage zelfwaardering
- Gering zelfvertrouwen
De veranderingen in je brein die chronische eenzaamheid met zich meebrengen, maken dat iemand zonder hulp vrijwel niet uit de eenzaamheid komt. Voordat de feitelijke aanpak van eenzaamheid, die bestaat uit het vormen van voldoende en kwalitatief juiste verbindingen met anderen, kan worden gestart, is het belangrijk dat er aandacht besteed wordt aan de gevolgen van de hersenveranderingen. Dat kan door meer zelfkennis te ontwikkelen, veel aandacht aan kennis en vaardigheden te besteden (zelfkennis, creatieve vaardigheden, communicatiepatronen, omgaan met anderen, keuzes maken, zelfzorg).
Als iemand zich chronisch eenzaam voelt, er zelf iets aan wil doen, leerbaar is, de Nederlandse taal beheerst, kan lezen en schrijven, kan door de aanpak van de gevoelens van eenzaamheid uiteindelijk ook het sociaal isolement doorbroken worden. De cursus ‘Stap voor stap naar meer verbinding met anderen’ (Creatief Leven) kan iemand in 8 weken daarbij helpen.
Schaamte, onwetendheid, taboe of overlevingsstrategie?
Als je het er niet over hebt, is het er misschien wel niet. Misschien wil je ondanks je angsten liever gewoon verder gaan. Als je je blijft vastklampen aan de droom over hoe het ooit was (terwijl je iets dat gebeurd is nooit meer kunt terugdraaien), gaat het misschien wel vanzelf over…………..
Helaas, dat is en blijft een illusie. Wegvluchten van jezelf en de situatie. Als je aan niemand kunt of durft te vertellen wat er in je omgaat, zul je in je eentje blijven worstelen. En dat is ècht niet nodig en zonde van de rest van de leven. Als je zelf geen stappen zet en niet uitspreekt dat je last hebt van je rotgevoel, geen hulp durft te vragen, blijft je last houden van die eenzame gevoelens, hoeveel organisaties en hulpverleners zich dan ook inzetten voor je. Natuurlijk, hulp vragen is moeilijk, zeker als je je eenzaam voelt, maar waarom eigenlijk?
Mogelijk her- of erken je niet dat je gevoelens eenzaamheid betreffen. Denk je dat je last hebt van een burn-out of dat je je aanstelt. Voel je je leeg, buitengesloten, niet gehoord, niet gezien, alleen, in de steek gelaten, contactarm, verlaten, geïsoleerd, in je uppie, stil, vul het zelf verder maar in……
Misschien denk je dat het jou niet overkomt. Eenzaamheid is toch meestal iets dat alleen bij ouderen voorkomt of bij losers? Als je nog werkt, vrienden hebt, getrouwd bent, kinderen hebt, kan je toch niet eenzaam zijn? JA, dat kan wel!
Als mens worstelen we allemaal met onze verschillende problemen. We lossen veel er van op, tot op zekere hoogte. Niet alles is echter op te lossen. Iets dat gebeurt is, is immers nooit meer terug te draaien. Je kunt wel (leren) met de gevolgen ervan om te gaan. Echter alleen als je bereid bent je eis los te laten dat anderen je moeten geven wat je jezelf nog niet geeft. Je je leven zelf weer vorm gaat geven.
Voor iedereen die de draad (weer) wil oppakken na een verandering
Wie bewust zelf het leven vorm geeft is creatief, is bereid de veranderingen in het eigen leven te sturen. Maar… hoe dan? Waar te beginnen? Daar is de cursus ‘Stap voor stap naar meer verbinding met anderen’ (Creatief Leven) voor ontwikkeld.
Deze cursus geeft inzicht in de patronen die je leven beheersen, inzicht in jezelf, inzicht in mogelijkheden buiten jezelf en inzicht in hoe je kunt bereiken wat je wil bereiken. Stap voor stap naar meer verbinding met anderen.
De cursus gaat over verandering. Verandering van de ene levenssituatie in een andere. Verandering van eenzaam naar niet eenzaam. Verandering van niet weten hoe je het moet aanpakken in doelbewust zijn en weten hoe je het moet doen.
Met inzicht alleen ben je er namelijk niet, veranderen is handelen, is doen. Daarom biedt deze cursus oefeningen in creativiteit. Oefeningen die erop gericht zijn je bewust te maken van je eigen mogelijkheden. Zodat je echte keuzes kunt maken, gebaseerd op je wensen en kansen. Hier vind je er meer informatie over.
Niet de enige
Is mijn gevoel wel eenzaamheid? Of ben ik burn-out? Stel ik me aan? Of is het mijn lot? Wat is dat eigenlijk, je eenzaam voelen? Je bent ècht niet de enige die last heeft van gevoelens van eenzaamheid nadat je leven op z’n kop is gezet door een verandering in je leven. Zoals je hierboven al kon lezen, heeft ruim 40% van de bevolking er dagelijks mee te maken. Zelfs de meest dappere en doorgewinterde hulpverleners en coaches hebben hun eigen verhaal.
Zoals je ook al eerder in dit artikel las, heeft ruim 10% daarvan zelfs te maken met langdurige/chronische eenzaamheid. Sommige mensen voelen zich hun hele leven al eenzaam. Als je langer dan ongeveer een jaar last hebt van deze gevoelens, kom je er vaak zonder deskundige hulp niet meer vanaf. Levensgebeurtenissen overkomen je, veranderingen zijn onvermijdelijk, eenzaamheid overkomt je, het is echter nooit ‘je lot’. Je hebt altijd keuzes.
Als je wilt kun je ook mijn facebookpagina volgen. Daarop plaats ik dagelijks nieuwe informatie, wetenswaardigheden en/of gewoon een leuke quote. Ook heb ik een besloten facebookgroep: ‘Vraagbaak voor verlangen naar verbinding’.
Deze groep is bedoeld om elkaar op een positieve manier hoop te bieden, een veilige omgeving om vragen te stellen, in een stimulerende sfeer. In deze groep kun je iets schrijven waarop je graag een reactie wilt, bijvoorbeeld als je wilt weten hoe anderen iets doen of benieuwd bent of ze het herkennen, vraag er dan specifiek om. Ook kun je hier delen hoe jij zelf leerde je eenzaamheid en verlorenheid te verlichten. Liefdevolle uitingen van begrip en aanmoediging zijn natuurlijk altijd welkom.
Verder kun je mij vragen stellen. Ik ben geen arts of therapeut, ik ben opgeleid tot Specialist Eenzaamheid. Ik ben deskundig op het gebied van eenzaamheid en kan vragen beantwoorden, adviseren en voorlichten. Eenzaamheid heeft voor mij (bijna) geen geheimen meer.
Eenzaamheid is complexer dan je misschien denkt
Wij, Julie Koch en Marijke Coert zijn beiden gecertificeerd Specialist Eenzaamheid, deskundig en opgeleid om goede hulp te bieden. Om iemand te helpen die zich (langdurig) eenzaam voelt, is kennis nodig van de werking van de hersenen bij langdurige eenzaamheid en welke aanpak ècht werkt. Evenals kennis van de juiste gesprekstechnieken, kennis van wat mogelijk is en waar de grenzen van de hulp liggen. Wij streven ernaar die kennis te delen en zo veel mogelijk mensen te helpen.
Dat doen we met een leuke en effectieve cursus ‘‘Stap voor stap naar meer verbinding met anderen’ (Creatief Leven)’. We geven deze cursus regelmatig in samenwerking met WIJ Heemstede. Een cursus tegen eenzaamheid? En dan ook nog effectief en leuk? Bestaat dat ècht? Zeker wel! En dat de cursus bewezen effectief is, blijkt wel uit de resultaten. Door middel van anonieme voor- en nametingen wordt bij het geven van een cursus namelijk steeds nagegaan wat de effecten zijn van de cursus ‘Stap voor stap naar meer verbinding met anderen’ (Creatief Leven).
Creatief staat hiervoor: zelf je leven vormgeven (bron: Eenzaamheid Informatie Centrum). Als je weet wat je wilt, met wie je dat wilt doen en hoe je dat voor elkaar kunt krijgen, geef jij op een creatieve manier richting aan je leven. Dan is je eenzaamheid verdwenen. Dat leren we helaas niet op school. De meeste mensen leren het niet van hun ouders. Veel mensen leren het nooit. Die gaan door het leven zonder ooit te ontdekken wat er mogelijk is. Jij misschien wel.
De cursus is geen knutselclub, tenzij je werken aan je eigen leven knutselen zou willen noemen. Het is ook geen club om andere mensen te leren kennen, hoewel dat vaak wel een leuke bijkomstigheid is. Het is juist bedoeld om je te leren hoe je andere mensen leert kennen die bij jou passen, en waar je die kunt vinden.
Eenzaamheid hoort nu eenmaal bij het leven, het zal er altijd zijn, net zoals verdriet. We kunnen er daarom maar beter goed op voorbereid zijn. De beste manier om vereenzaming te voorkomen is te leren omgaan met gevoelens van eenzaamheid. Dat is precies wat er gebeurt in de cursus ‘Stap voor stap naar meer verbinding met anderen’ (Creatief Leven).
Er vanaf komen begint echter met het zèlf her- en erkennen dat de gevoelens waar je last van hebt, gevoelens van eenzaamheid zijn………….
