Buiten het feit dat je ellendig voelt, blijkt uit onderzoek dat langdurige last van eenzaamheid bijzonder slecht is voor je gezondheid. Eenzaamheid verzwakt je afweersysteem, je bloeddruk is verhoogd, je bent vatbaarder voor ziektes en geneest minder snel. Chronische eenzaamheid gaat samen met verhoogde cortisolwaarden, je bent dus in een constante staat van stress. Het kan zo gewoon voor je zijn, dat je die stress niet zo ervaart. Je ervaart echter wel de gevolgen. Vaak uiten die zich in lichamelijke klachten. Als je daarmee worstelt, denk je misschien niet direct: “Help mij van mijn eenzaamheid af”. Je denkt misschien eerder aan burn-out of depressie. De onderliggende problemen van eenzaamheid blijven dan buiten beeld (bron: Jeannette Rijks)
Hoe komt het toch dat iemand die langdurig eenzaam is er zelf geen oplossing voor vindt?
Uit wetenschappelijk onderzoek is duidelijk geworden dat langdurige eenzaamheid een hersenverandering veroorzaakt. Je gaat voortdurend in de ‘alert-stand’ ten opzichte van mensen waar je contact mee hebt. Je wordt wantrouwend, achterdochtig, cynisch etc.
De mogelijkheid om in te schatten wat anderen van je denken en willen is aangetast. Je kunt niet goed meer beoordelen. Iedereen is een potentieel gevaar. Deze negatieve opvattingen van sociale signalen maken gebruik van het reptielenbrein (limbisch systeem).
Waarom heeft langdurige eenzaamheid zoveel invloed op je leven?
Eenzaamheid belemmert je in drie belangrijke opzichten:
• Sociaal functioneren (inschatten van je eigen gedrag en dat van anderen)
• Denken (cognitief en creatief denken)
• Gebrek aan beloning in het gezelschap van anderen
Sociaal functioneren
Je hebt geen plezier meer in het leven. Eenzaamheid geeft permanente stress, het ondermijnt het afweersysteem. Het cortisolniveau is constant hoger (aanmaak insuline). Dat hoort te wisselen in grote lijnen. Het duurt daardoor langer om te genezen van een griepje, hartinfarct etc. Het vreet energie. Je haakt sneller af in het maken van contacten. Je neiging om terug te trekken wordt veel groter en je gaat geen nieuwe contacten meer aan. Je wordt argwanend. Dat wordt een nieuw patroon.
Denken
Er ontstaat een gevoel van onbehagen als er geen balans is tussen kennis-, gevoels- en gedragselementen. Om zelf uit je eenzaamheid te kunnen komen, moet je nieuwe manieren vinden om je leven te leven. Als je constant probeert je probleem op dezelfde manier op te lossen zoals je dat altijd al deed en het dan niet lukt, geef je de moed al gauw op als het niet werkt. Je creativiteit laat je in de steek. Je vermogen om positief te denken, je gedrag aan te passen, op een andere manier waar te nemen, levert problemen op in je dagelijkse leven. Het heeft een negatieve invloed op het nemen van eigen initiatieven en op je inzicht in je eigen situatie. Je wordt afhankelijk van wat anderen voor je bedenken en/of doen.
Gebrek aan beloning in het gezelschap van anderen
Langdurige eenzaamheid hangt samen met verminderde oxytocine afgifte. Oxytocine is een (knuffel)hormoon.
Dit hormoon geeft ontspanning en een gevoel van geluk. Het lijkt een belangrijke rol te spelen bij het verbinden van sociale contacten met gevoelens van plezier. Het speelt een centrale rol bij moederbinding, vriendschappen en romantische interacties, evenals bij seksualiteit (bron: Wikipedia).
Iedereen heeft aanraking en knuffels nodig. Aanraking levert je echter geen plezier (meer) op als je je langdurig eenzaam voelt. De behoefte aan aanraking, aandacht en acceptatie is immens, maar je vindt het -zeker van een wildvreemde- griezelig en bedreigend.
Wie of wat kan er wat aan je eenzaamheid doen?
Er is een verschil tussen problemen en beperkingen. Een beperking is niet op te lossen. Feiten zijn niet te veranderen. Deze moet je opnemen in je leven, er mee leren leven. Wat gebeurd is, is gebeurd. Een probleem en/of de beleving van de feiten is wel op te lossen. Het uitgangspunt is nu. Je speelt zelf de hoofdrol in de oplossing van je eenzaamheid. Daarover in mijn volgende blog meer.
