Een weduwe of weduwnaar vindt na het overlijden van hun partner vaak steun bij familie en vrienden. Desondanks ervaren ze vaak toch nog eenzaamheid. Je kunt namelijk wel met anderen delen wat je hebt meegemaakt, er blijven echter dingen die zij niet kunnen begrijpen, dingen waar ze zich hoogstens een idee van kunnen vormen. Door het ontbreken van een uitlaatklep voor de gevoelens die je op zo’n moment verscheuren, kun je je heel eenzaam voelen. Niemand kan op dit moment je verdriet verzachten.
Rouw doet pijn en er is maar één persoon die je 24 uur per dag en zeven dagen per week troost kan bieden. Die persoon ben jij.
(bron: Wie troost mij)
Cijfers
Onder gescheiden mensen en weduwen of weduwnaars voelen meer mensen zich eenzaam dan onder samenwonenden of ongehuwden. Ruim 60% van de gescheiden mensen en weduwen of weduwnaars voelt zich eenzaam. Ernstige eenzaamheid komt meer voor bij gescheiden mensen (22%) dan bij weduwen of weduwnaars (17%).
Rouw
Na het overlijden van jouw allerliefste draait de wereld gewoon door, terwijl jij het liefste stil wilt blijven staan. Het hele verwerkingsproces heeft tijd nodig, de duur van deze transitie is voor iedereen verschillend.
Veel weduwen en weduwnaars proberen de controle over hun leven terug te winnen door niet over hun gevoelens van verdriet, hun eenzaamheid te praten en zo te ontsnappen aan hun pijn. Iedereen verwerkt verdriet op een andere manier gedurende een periode van meestal ongeveer een jaar. Begrijpen en doorgronden wat je allemaal voelt en er allemaal met je gebeurt is lastig……
In het onderstaande overzicht van Hopson, Adams & Scally zie je door welke fases je allemaal heen gaat. Ook dat is slechts een weergave en indicatie op papier. Alleen jij weet wanneer je er aan toe bent weer verder te gaan met je leven. Je moet wel. Anders kom je niet uit dat zwarte gat en glipt de tijd en de rest van je leven als zand tussen je vingers door. Je kunt die tijd nooit meer inhalen, het is verloren tijd!
Heelt de tijd alle wonden?
Nee, de tijd op zich heelt geen wonden. Het is niet de tijd die wonden heelt, het is wat jij doet met die tijd. Klamp je je vast aan wat nooit meer terugkomt, blijf je boos op wat je is overkomen, op wat niet meer teruggedraaid kan worden of leer je omgaan met de nieuwe situatie. Dat betekent niet dat je maar moet vergeten en verdringen, het betekent wèl dat je opnieuw moet leren leven, je leven opnieuw moet inkleuren en vormen, zonder wat er ooit was. Je hebt nieuwe inzichten nodig, andere denkpatronen.
Verlies van een dierbare is een vast onderdeel van ons leven. Niemand ontkomt er aan. Je kunt je er wel tegen verzetten, het brengt je niets verder, het is ècht onontkoombaar! Het ongeluk duurt net zo lang tot je zelf besluit weer gelukkig te zijn. Het is aan jou je eigen levensgeluk (weer) te creëren. Je moet het zèlf doen…………
Levensgebeurtenissen
Op iedere leeftijd gebeuren er dingen in ons leven die in een paar seconden alles kunnen veranderen, positief of negatief. Verlies van een dierbare, mantelzorg, plotselinge ziekte, verhuizing, ontslag, promotie, naar de crèche gebracht worden, geboorte, scheiding etc. Je dagelijkse patronen zijn daardoor voor altijd veranderd.
Als je het over ernstige en heftige levensgebeurtenissen hebt, is voor velen een overlijden het eerste waar ze aan denken. Bijvoorbeeld door een ongeluk of de mededeling van een arts dat je partner ernstig ziek is en zal overlijden. Soms heb je tijd om je erop voor te bereiden, soms is het in een flits gebeurd. Het ‘resultaat’ is hetzelfde, je blijft uiteindelijk alleen achter.
Vechten tegen levensgebeurtenissen is kansloos. Je kunt wel willen dat iets niet was gebeurd, je kunt echter niets terugdraaien. Wel maak jij de keuze hoe je ergens mee omgaat. Volg je hart en je innerlijke kracht. Met dooddoeners zoals ‘dat lukt me nooit’ of ‘daar ben ik nog niet aan toe’ lukt het je niet de draad weer op te pakken.
Eenzaamheid is iets dat ons overkomt, is meestal tijdelijk en er bestaat geen medicijn tegen. Iedereen krijgt er mee te maken. Zelfs als je denkt dat het jou nooit zal overkomen………
Behoefte en wilskracht
Waar heb je behoefte aan als weduwe of weduwnaar? Dat verschilt uiteraard voor iedereen. Wanneer en waaraan je behoefte hebt, weet jij alleen en kan jij alleen bedenken en aangeven. Vaak is het in eerste instantie de behoefte aan het delen en praten over je verlies. Pas veel later is er weer behoefte aan een gezellige babbel, een lach en een traan. Ook hangt het soms van je eigen levensfase af. Als je kinderen hebt die al wat ouder zijn en op eigen benen staan, is er naast het verdriet en gemis misschien wel weer meer ruimte voor en behoefte aan vriendschap of persoonlijke contacten.
Als je er aan toe bent je gevoelens van eenzaamheid van je af te willen schudden, heb je vaak wilskracht nodig. Wilskracht helpt je om door te zetten. Als je toegeeft aan je rotgevoel, trek je vaak steeds verder terug. Dan ligt langdurige eenzaamheid of een sociaal isolement op de loer. Alleen met wilskracht lukt het je uit een neerwaartse spiraal te blijven.
Dus doorzettingsvermogen, zelfbeheersing en aandacht blijven schenken aan wat je graag wil bereiken, heb je in alle situaties nodig.
Word je bewust van wat je nu echt belangrijk vindt in je leven en van hoe je je leven vanaf nu graag wilt leven. Leid jij jouw leven of laat je je leven leiden door anderen of je verdriet……..? De oplossing zit in je zelf. Het meest moedige besluit dat je kunt nemen, is te kiezen voor jezelf. Dat is het mooiste cadeau dat je jezelf kunt geven.
Weduwen
De meeste -vaak al wat oudere- vrouwen waren tijdens hun huwelijk meestal niet gewend alleen op vakantie te gaan. Ze deden -naast het dagelijkse huishouden- bijna alles samen. De boodschappen, fietstochtjes, dagjes uit, weekendjes, midweekjes, vakanties. Als weduwe moeten ze dat opeens allemaal alleen doen of het initiatief nemen iemand om hulp te vragen en/of mee te vragen. Je leest regelmatig dat zij zonder hun man niet op vakantie durven te gaan en dat er ook niemand is die ze zou kunnen vergezellen. Ze missen hun man bij alles wat ze doen. Zelfs nog na een paar jaar.
Zij hebben het gevoel dat ze al die dingen opnieuw moeten leren. Weer voor de eerste keer boodschappen doen, auto rijden, familie en vrienden bezoeken, het kost moeite en gaat niet meer vanzelf. Laat staan dat ze alleen op vakantie gaan.
Weduwnaars
De meeste mannen vinden het maar saai, geen vrouw in huis. Zij zorgde immers voor de gezelligheid. Zij onderhield vaak de sociale contacten. Je mist haar dagelijkse gezelschap, de genegenheid, de liefde en je seksuele partner, de moeder van je kinderen, je veilige haven. Ook lijken mannen emoties zoals verdriet en angst moeilijker toe te laten dan vrouwen.
Of zoals mijn vader zei toen mijn moeder overleed: “Ze zorgde altijd goed voor me”. Hij had een vrouw en twee dochters in huis en had bij wijze van spreken nog nooit een kopje verzet. Mijn vader had het vooral niet over zijn emoties en wilde ook niets weten van wat het overlijden van mijn moeder met mijn zus en mij had gedaan. Over gevoelens werd niet gepraat, want dat kon hij zelf niet aan. Een man weet pas wat ie mist als ze er niet meer is, zong Huub van der Lubbe van De Dijk.
Het klopt helemaal. Je normale dagelijkse patronen die je had met je partner zijn verstoord. De meeste weduwen en weduwnaars ervaren na het overlijden van hun dierbare een enorme chaos. Alle structuur is uit hun leven verdwenen, alle gewoonten zijn weg, alles wat vanzelfsprekend was is weg. Het wordt nooit meer zoals het was. Opeens moet je uitvinden wie je zonder hem of haar bent.
Regels?
Zoals je hierboven al kon zien en lezen zijn er geen regels voor een rouwperiode. Er is geen goed of fout, lang of kort. Ieder doet het op zijn eigen manier en de duur is voor iedereen is verschillend. Je kunt je er niet of nauwelijks op voorbereiden. Wel is het zo dat je op een bepaald moment zal moeten leren accepteren dat je de tijd en het gebeurde niet kunt terugdraaien. Dan pas kan jouw leven weer verder gaan. Dat gaat alleen maar lukken als je zelf weer dingen oppakt. Je leven weer ordent. Dat kan een ander niet voor je doen. Het aanvaarden van de werkelijkheid van je verlies is een belangrijke stap om weer te kunnen doorgaan.
Voel je je eenzaam na overlijden van een geliefde, dan is dat volkomen normaal. Maar je moet er wel wat aan doen. Onderhoud contacten, zorg ervoor dat je niet alleen over jouw verdriet praat maar ook over hoe het met hen gaat. Je kinderen hebben bijvoorbeeld ook hun vader of moeder verloren en broers en zussen hun naaste bloedverwant. Dat is zeker anders dan je partner verliezen, maar ook zij ervaren gemis en verdriet. Jullie kunnen wel het verdriet delen. Je eenzaamheid, als je daar al last van hebt, moet in de loop van een jaar minder worden. Door wat jij onderneemt, doordat je nieuwe dingen doet, andere mensen ontmoet, oude contacten aanhaalt.
Lukt dat je na 9 à 12 maanden nog niet, aarzel dan niet om hulp te vragen.
Niet de enige
Is mijn gevoel wel eenzaamheid? Of ben ik burn-out? Stel ik me aan? Of is het mijn lot? Wat is dat eigenlijk, je eenzaam voelen? Je bent ècht niet de enige die last heeft van gevoelens van eenzaamheid nadat je leven op z’n kop is gezet door een verandering in je leven. Ruim 40% van de bevolking heeft er dagelijks mee te maken.
Ruim 10% daarvan heeft zelfs te maken met langdurige/chronische eenzaamheid. Sommige mensen voelen zich hun hele leven al eenzaam. Als je langer dan ongeveer een jaar last hebt van deze gevoelens, kom je er vaak zonder deskundige hulp niet meer vanaf. Levensgebeurtenissen overkomen je, eenzaamheid overkomt je, het is echter nooit ‘je lot’. Je hebt altijd keuzes.
Facebook en besloten facebookgroep
Als je wilt kun je ook mijn facebookpagina volgen. Daarop plaats ik dagelijks nieuwe informatie, wetenswaardigheden en/of gewoon een leuke quote. Ook heb ik een besloten facebookgroep: ‘Vraagbaak voor verlangen naar verbinding’.
Deze groep is bedoeld om elkaar op een positieve manier hoop te bieden, een veilige omgeving om vragen te stellen, in een stimulerende sfeer. In deze groep kun je iets schrijven waarop je graag een reactie wilt, bijvoorbeeld als je wilt weten hoe anderen iets doen of benieuwd bent of ze het herkennen, vraag er dan specifiek om. Ook kun je hier delen hoe jij zelf leerde je eenzaamheid en verlorenheid te verlichten. Liefdevolle uitingen van begrip en aanmoediging zijn natuurlijk altijd welkom.
Verder kun je mij vragen stellen. Ik ben geen arts of therapeut, ik ben opgeleid tot Specialist Eenzaamheid. Ik ben deskundig op het gebied van eenzaamheid en kan vragen beantwoorden, adviseren en voorlichten. Eenzaamheid heeft voor mij (bijna) geen geheimen meer.
Mijn vrouw is 14 maande geleden overleden. Ik mis haar verschrikkelijk . Bijn 50 jaar getrouwd , samen twee kinderen op gevoed . Waarvan een ernstig meervoudig gehandicapt. Zij woont in een tehuis ,ik ga twee maal per week bij haar op bezoek. Denk dat ze dat wel beseft. Als ik bij haar zit zoekt ze soms mijn hand , of duwd hem weg. Ik zou zelf wel weer een . lat . relatie willen.
Maar zelf ben ik sinds twee jaar ook gehandicapt. Ik ben mijn balans kwijt en kan niet meer lopen of alleen met krukken of een rollator, en dan alleen maar een klein stukje . Heb ook veel pijn.Ben aan mijn nek geopereerd , maar heeft niet veel geholpen.
Kan en mag nog auto rijden, en fietsen op een drie wieler. Meer pijn stillers maken het auto rijden verboden. En zit ik alleen thuis. MIjn zoon komt elke avond eten wat ik klaar maak. gaat daarna weer naar zijn eigenhuis.
Beste Hans,
Wat een verdrietig te lezen dat je na zo’n lange tijd je vrouw bent verloren. Een hard gelag. Wat fijn dat je je kinderen nog hebt, bij hen op bezoek kunt gaan en dat je zoon iedere avond bij je komt eten. Heel waardevol dat je dit nog wel hebt. Helaas heeft niemand een toverstafje om ons leed te verzachten. Je zult heel langzaam, in jouw tempo de draad zelf weer moeten oppakken, contact maken met andere mensen. Dat is waarschijnlijk lastig in jouw situatie, maar niet onmogelijk.
Op latere leeftijd is het maken van contact met anderen lastiger dan als je nog jong(er) bent, maar zeker niet onmogelijk. En jij bent de enige die het zelf kunt doen, het initiatief kan en moet nemen als je iets wil.
Op de website http://www.eenzaamheid.info is veel informatie te vinden en vind je ook veel tips. Het is een kenniscentrum. Ik hoop van harte dat je daar wat inspiratie opdoet en je manieren vindt je leven (weer) wat leuker te maken. In onderstaand artikel is ook nog wat meer te lezen, evenals in de andere artikelen op mijn eigen website. Mocht je nog vragen hebben, stel ze gerust! Vriendelijke groet, Marijke